بررسی بازار ارز و طلا در ماه‌ها و بخصوص هفته‌های اخیر، حقایق ملموسی را آشکار می‌کند. در واقع تحولات اخیر در بازار ارز و طلا و جهشی که در بازار غیر رسمی که طبق قانون قاچاق محسوب می‌شود، رخ داده است با فرمول‌های اقتصادی همخوانی ندارد. چرا که آمارهای رسمی حاکی از افزایش قابل توجه درآمدهای ارزی و عرضه ارز درکشور است. طبق گفته‌های مدیرکل امور تجارت خارجی بانک مرکزی در سال‌جاری بیش از80 میلیارد دلار تخصیص ارز برای تأمین مصارف وارداتی صورت گرفته که از این رقم 60 میلیارد دلار پرداخت و کالای آن به کشور وارد شده یا در حال ورود به کشور است. از سوی دیگر، امسال میزان تأمین ارز 30 درصد بیشتر از پارسال بوده است. از سوی دیگر در سمت تقاضا نیز شرایط متعادلی وجود دارد و درکنار ارز مورد نیاز واردات که به طور کامل انجام می‌شود، متقاضیان حقیقی نیز در خرید ارز از 600 صرافی و 150 شعبه بانک هیچ مشکلی ندارند و حتی در بازار غیررسمی نیز خریدی انجام نمی‌شود. حال پرسش این است که پس چرا در بازار غیررسمی، قیمت ارز به صورت ساعتی افزایش می‌یابد؟
پاسخ به این پرسش را نه از نگاه اقتصادی که باید با دید سیاسی و امنیتی داد. در حالی که نرخ دلار طی هفته‌های گذشته در کانال 44 هزار تومانی در نوسان بود، پس از 22 بهمن‌ماه و بخصوص پس از سفر رئیس‌جمهور به چین، با شتاب بسیاری درکانال‌های تلگرامی رو به افزایش گذاشت به طوری که تنها ظرف چند روز به 50 هزارتومان رسید. موضوعی که ردپای سرویس‌های امنیتی سایر کشورها به خوبی درآن دیده می‌شود و با هدف فشار بر ایران و برهم زدن امنیت دنبال می‌شود. این در شرایطی است که بازار غیررسمی سهم درحدود 10 درصدی از کل بازار ارز کشور دارد و 90 درصد مابقی از طریق سامانه نیما (برای تأمین نیازهای عمده وارداتی) و بازارمتشکل ارزی که از امروز به بازار مبادله ارز و طلا تغییر وضعیت می‌دهد (برای تأمین نیازهای خرد) تأمین می‌شود. در واقع نرخ‌های کاذبی که توسط برخی کانال‌های تلگرامی مستقر در خارج از کشور اعلام می‌شود حباب زیادی دارد که می‌توان این حباب را در اختلاف قیمت رسمی با این نرخ‌های کاذب مشاهده کرد.
اما با آغاز به کار مرکز مبادله ارز و طلا از امروز که تمام نیازهای ارزی را با نرخ رسمی تأمین می‌کند، دایره فعالیت و تأثیرگذاری این کانال‌های تلگرامی محدودتر خواهد شد چرا که دیگر مردم و خریداران ارز دلیلی برای مراجعه به بازار غیررسمی ندارند.
 
رونمایی از مرکز مبادله ارز و طلا در ساعت 11
مرکز مبادله ارز و طلای ایران از ساعت 11 امروز دوم اسفندماه فعالیت رسمی خود را در حوزه معاملات ارزی (اسکناس و حواله) آغاز می‌کند. بر اساس گزارش بانک مرکزی، مرکز مبادله ارز و طلای ایران، دارای چندین تالار معاملاتی و عرضه ارز و طلا خواهد بود که در مرحله نخست تالار ارز خدماتی و تالار حواله مرکز مبادله ایران در آن گشایش شده و شروع به فعالیت خواهد داشت.
ایجاد مرجعیت قیمت، افزایش حجم معاملات رسمی و سهولت دسترسی متقاضیان بازار ارز و طلا از مهمترین اهداف کلان مرکز مبادله ارز و طلای ایران است. این مرکز، همچنین در راستای فعالیت خویش، ابزارسازی و نهادسازی در بازارهای ارز و طلا و تقویت و بهینه‌سازی حداکثری زیرساخت‌های فناوری اطلاعات را دنبال خواهد کرد.
 
تالار حواله ارزی و ارز خدماتی
منابع لازم ارزی از محل صادرات شرکت‌های صنایع پتروشیمی، مس، و... در تالار حواله ارزی مرکز مبادله ارز و طلای ایران تأمین می‌شود. همچنین تأمین ارز بابت واردات دارو، لوازم و تجهیزات پزشکی و کالاهای اساسی همچنان با نرخ 28 هزار و 500 تومان بر بستر سامانه نیما کماکان با قوت ادامه خواهد یافت.
با راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران سرفصل‌های تخصیص ارز خدماتی با رویکرد تسهیل مقررات بازنگری شده است. از مهمترین سرفصل‌های بازنگری شده می‌توان به ارز درمانی، دانشجویی، مأموریت، مسافرتی، شرکت‌های هواپیمایی داخلی، شرکت‌های ترانزیت زمینی و دریایی و سایر موارد اشاره داشت.
 
فرایند تأمین ارز خدماتی
طبق توضیحات ارائه شده متقاضیان ارز خدماتی با مراجعه به مرکز مبادله ارز و طلای ایران باید به تارنمای مربوطه مراجعه و نیاز واقعی ارزی خود را ثبت و همچنین اسناد و مدارک مرتبط با هر سرفصل را در سامانه طراحی‌شده جهت بررسی دستگاه اجرایی ذیربط بارگذاری کنند. همچنین اسناد و مدارک مربوطه توسط دستگاه اجرایی ذیربط ملاحظه و بررسی و متقاضی به بانک ملی ایران ارجاع داده می‌شود؛ متقاضیان پس از تأیید پرداخت، به شعب منتخب بانک ملی مراجعه می‌کنند.
نرخ معاملات ارزی در مرکز در دو تالار نقد و حواله ارز بر مبنای منابع و مصارف ارزی و بر اساس متغیرهای بنیادی اقتصادی کشف و مبنای معاملات فیمابین قرار می‌گیرد.
 
تأمین همه نیازهای ارزی خدماتی مردم از امروز
درهمین خصوص رئیس کل بانک مرکزی گفت: همه نیازهای ارزی خدماتی مردم در سامانه مبادله ارز و طلا تأمین می‌شود. محمدرضا فرزین اظهار داشت: در مسأله ارز خدماتی باید روش تأمین متفاوت باشد و در بانک مرکزی تلاش کردیم ۶۸ قلم خدمات را شناسایی کنیم. وی همچنین از تعیین نرخ‌ ارز و طلا بر اساس واقعیت‌های اقتصادی کشور با راه‌اندازی مرکز مبادله ارزی خبرداد.