علیرضا تقوی نیا
پژوهشگر

در آستانه چهل‌وچهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ایران، نیروی هوایی ارتش از اولین پایگاه زیرزمینی خود به نام عقاب ۴۴ رونمایی کرد‌. این پایگاه مخفی که مکان آن مشخص نیست، به‌ گفته مقامات ارتش ایران صدها متر زیرزمین قرار دارد و جنگنده‌های تاکتیکی ارتش را در خود محفوظ ساخته است‌. در این خصوص ذکر چند نکته ضروری است؛
این پایگاه تنها پایگاه زیرزمینی ارتش نیست و براساس شنیده‌ها از مدت‌ها قبل ساخته شده، اما اکنون به دلایل مختلف رونمایی شده است که این موضوع احتمال اینکه پایگاه‌های دیگری نیز وجود داشته باشد را بالا می‌برد.
این پایگاه که آن را می‌توان در چهارچوب به‌کارگیری پدافند غیرعامل تعریف کرد، کاملاً ایمن و محافظت شده بوده و از بین بردن آن با تسلیحات متعارف تقریباً محال است. تجمیع جنگنده‌های سرحال و تازه‌نفس ارتش در این پایگاه باعث می‌شود تا در صورت حمله غافلگیرانه احتمالی، بخش قابل‌توجهی از هواگردهای ارتش دست نخورده و سالم باقی بمانند و بتوانند در راهبرد ضربه دوم واکنش متناسب را به مبدأ حمله اتخاذ نموده و مأموریت‌های محوله را به انجام برسانند.
در جنگ ۶ روزه اعراب و اسرائیل، در ساعت اول جنگ تمام باندهای فرودگاه‌های مصر بمباران و بلااستفاده شدند و این کشور نتوانست هواپیماهای خود را به پرواز درآورد و پس از ساعاتی آن جنگنده‌ها نیز بمباران و نابود گشتند؛ به همین دلیل ساخت پایگاه‌های زیرزمینی اهمیت دارد و باعث حفظ دارایی‌های مهم و ارزشمند ارتش می‌شود.
با توجه به خرید جنگنده‌های بسیار مهم، راهبردی و گرانقیمت سوخو ۳۵، احتمالاً بخش قابل‌توجهی از آنها در پایگاه‌های ایمن زیرزمینی مستقر شوند و ارتش ایران با این رونمایی نشان داد خود را برای دریافت جنگنده‌های جدید آماده کرده است.
اقدامات اینچنینی در ارتش، بیش از همه جنبه بازدارندگی دارد زیرا راهبرد امریکا و اسرائیل معمولاً بر ضربه اول و نابودی کامل توان نظامی رقبا در لحظات اول جنگ متمرکز شده است و ایجاد پایگاه‌هایی مانند عقاب ۴۴ استراتژی آنها را بی‌اثر خواهد ساخت.
ایران در سال‌های اخیر از قابلیت وسعت جغرافیایی و طبیعی خود نهایت استفاده را کرده و دارایی‌های بسیار راهبردی صنعتی، هسته‌ای و نظامی خود را به زیر کوه‌ها منتقل ساخته و با اعلام کردن آنها علاوه بر قدرتنمایی و نشان دادن قابلیت‌های تکنولوژیکی در زمینه ساخت پایگاه‌های زیرزمینی، پیام آمادگی خود را در برابر حملات هوایی گسترده به طرف‌های متخاصم فرستاده است.