گزارش «ایران» از میزبانی سینما آزادی در جشنواره فیلم فجر
نیاز به شیوه‌های نوین در سینماداری در سینماهای مردمی فجر داریم
فاطمه ترکاشوند
روزنامه‌نگار
سینماآزادی نیازی به معرفی ندارد. شاید بتوانیم آن را سلبریتی سینماهای تهران و شاید کشور بدانیم.
سینمایی که پیش از انقلاب با نام سینما شهرفرنگ در سال 1348 آغاز به کار کرد، بعد از انقلاب به «آزادی» تغییر نام داد و آتش‌سوزی سال 1376 این سینما را مشهورتر از همیشه کرد. در طول تمام این سال‌ها، سینما آزادی همراه جشنواره فجر در سینماهای مردمی بوده
است.
سجاد نوروزی آخرین مدیر این سینما که حدوداً چهار سال است در جایگاه مدیریت آن قرار دارد، درباره تجربه میزبانی جشنواره در سینما آزادی می‌گوید: «از سال 98 که در سینما آزادی در خدمت مردم هستم هر سال نکات و ایده‌هایی برای برگزاری بهتر جشنواره در سینماهای مردمی داشته‌ام اما به نظرم در ادوار مختلف جشنواره خصوصاً در طول 8 سال اخیر به سینماهای مردمی، نگاه تزئینی می‌شود و چندان جدی گرفته نمی‌شود، به همین دلیل در این حوزه شاهد رشد مخاطب و ایجاد مخاطب جدید نیستیم.»
او علت اصلی این اتفاق را سیاستگذاری و وقت نگذاشتن برای ایده‌یابی و مدیریت جشنواره می‌داند و ادامه می‌دهد: «با سیاستگذاری‌ای که در طول 8 سال اخیر در حوزه سینماهای مردمی فجر شاهد بوده‌ایم، مرتباً مخاطب را از دست داده‌ایم.»
اما علل کاهش مخاطب سینما موضوعی فراتر از جشنواره فجر است که به مسائل درونی و بیرونی ساختار سینما باز می‌گردد. تغییرات صنعت سرگرمی و تصویر در جهان و بالا رفتن دسترسی‌های عمومی به محصولات فرهنگی و هنری از یک سو و کاهش توان اقتصادی و تشتت در فرایند گزینش‌گری فرهنگی از سوی دیگر، تأثیر بسزایی بر استقبال مخاطبان از سینما داشته است.
نوروزی اما به مسأله مهم تبلیغات در جشنواره فجر اشاره می‌کند و می‌گوید: «تجهیزات سینمایی یکی از مسائل است اما بیشتر در بحث تبلیغات، جشنواره باید اقدامات جدی‌تری داشته باشد، آفرهای مؤثرتری پیش روی مخاطبان گذاشته شود علی الخصوص به این خاطر که مخاطب فجر، مخاطب عادی نیست و تماشاگر پیگیر سینماست و باید سرویس‌های خاصی را برای او در نظر
گرفت.»
او ادامه می‌دهد: «متأسفانه چون هر سال همه چیز جشنواره باز هم دقیقه نودی می‌شود، باز هم این موارد از یاد می‌رود. ما در دوره‌ای می‌دیدیم که مردم برای تماشای فیلم‌های جشنواره صف می‌بستند اما به مرور کم‌رنگ شده است. این ضعف ربطی به این دولت و آن دولت هم ندارد بلکه مسأله این است که هیچ‌وقت ماجرا از این زاویه جدی گرفته نشده است.»
برخی معتقدند علت کم‌رنگ شدن صف، عدم استقبال مردمی نیست بلکه به مدیریت فروش بلیت و پیش‌فروش از طریق سایت‌های میزبان فجر بازمی‌گردد. اما نوروزی ضمن رد این نگاه تصریح می‌کند: «ما که در میدان هستیم این طور حس نمی‌کنیم. همان شیوه پیش‌فروش‌ها هم از بخش‌های بسیار مبهم و نقاط ضعف جشنواره فجر طی 8 سال اخیر بوده است.»
انجمن صنفی سینماداران، یکی از نهادهای متولی و اثرگذار در حوزه سینماداری است که می‌تواند در جشنواره فجر هم به‌عنوان یکی از نهادهای کنشگر در حوزه سیاستگذاری مشارکت داشته باشد و به‌عنوان اصلی‌ترین پایگاه میزبان مخاطبان مردمی برای مدیران جشنواره، طرف مشورت قرار بگیرد.
نوروزی اما در این رابطه می‌گوید: «همه چیز درباره جشنواره فجر خصوصاً در مدت زمان برگزاری در ستاد جشنواره، متمرکز می‌شود. بنابراین خود ستاد متولی اصلی این مسائل است و باید در رابطه با آنها تصمیم بگیرد و اقدام کند.»
وی در مورد این که در دوره برگزاری جشنواره فجر می‌تواند به همراه مردم فیلم ببیند یا نه، اظهار می‌کند: «زمانی که مدیر سینما نبودم، بیشتر فیلم می‌دیدم. الان خیلی به ندرت و خیلی سخت می‌توانم تا انتهای فیلم را در سینما بنشینم و پیش نمی‌آید که یک فیلم را کامل بتوانم ببینم.»
او می‌گوید قبل‌ترها به‌عنوان تماشاگر هم بیشتر مشتری سینماآزادی و سینماصحرا بوده است و می‌گوید: فیلم «بی‌پولی» یکی از فیلم‌هایی است که برای آن در صف ایستاده اما نهایتاً موفق به خرید بلیتش نشده است.
او اصلی‌ترین چالش سینماداری در دوره برگزاری فجر را قدیمی بودن طرز تفکر مدیریتی درباره سینما می‌داند و تأکید می‌کند: «ما می‌خواهیم با همان شیوه‌ای که در دهه 70 و 80 جشنواره را برگزار می‌کردیم در دهه اول 1400 هم به همان روش سینما و جشنواره را مدیریت کنیم و داریم اشتباه می‌کنیم! دیگر نمی‌شود با همان مدل سال‌های 70 و 80 جشنواره برگزار کرد. همه چیز عوض شده، مخاطب عوض شده، نگاه مخاطب عوض شده، شیوه‌های اطلاع‌رسانی عوض شده، نحوه بازاریابی برای کالاهای هنری عوض شده و دیگر نمی‌توانیم با همان شیوه‌ها جشنواره برگزار کنیم و انتظار داشته باشیم مخاطب به سینما بیاید.»
او تأثیر برگزاری فجر در فروش سالانه سینما را منفی ارزیابی می‌کند و معتقد است مخاطبی که در طول جشنواره، به تماشای فیلم‌ها می‌آید بعد از جشنواره، دیگر مشتری محسوب نمی‌شود و با تغییراتی که در صنعت تصویر اتفاق افتاده اگر سینما بخواهد در این رقابت باقی بماند باید تحرک بیشتری از خود نشان بدهد و از فرصت جشنواره برای برکشیدن خود در این رقابت، بهره لازم را ببرد.