امین محمودی
خبرنگار

خشکسالی و تغییرات اقلیمی در کشورهای بزرگ تولیدکننده محصولات کشاورزی همراه با اثرات جنگ اوکراین و روسیه بر وضعیت تجارت محصولات کشاورزی سبب شده بیشتر کشورهای دنیا روی به افزایش واردات محصولات کشاورزی برای پرکردن انبارها و ذخایر استراتژیک خود بیاورند.از این رو با وجود افزایش تولید در بسیاری از محصولات کشاورزی میزان واردات کالاهای اساسی کشاورزی از مرز 21 میلیون تن در 10 ماهه سال‌جاری گذشته است.از طرف دیگر با توجه به نیاز ارزی کشورمان صادرات محصولات کشاورزی و مواد غذایی نیز از اهمیت وافری برخوردار است به طوری که دولت سیزدهم با ارتقای دیپلماسی اقتصادی توانسته محصولات کشاورزی و مواد غذایی را روانه بسیاری از کشورها کرده و موافقتنامه‌هایی برای صادرات این محصولات در آینده با کشورهایی نظیر چین، روسیه، قطر و کشورهای حوزه اوراسیا منعقد کند، به همین دلیل میزان صادرات این محصولات به 4 میلیارد دلار رسیده است.
واردات 21 میلیون تنی محصولات اساسی کشاورزی
براساس آمار گمرک، در 10 ماهه سال‌جاری 21 میلیون و 95 هزار و 701 تن مواد غذایی و محصولات کشاورزی به ارزش 14 میلیارد و 877 میلیون و 512 هزار دلار از طریق بنادر جنوبی و شمالی وارد کشور شده و محموله‌های این کشتی‌ها پس از تخلیه و بارگیری به مراکز جمعیتی سراسر کشور ارسال شده است.این در حالی است که در 10 ماهه سال گذشته 24 میلیون و 676 هزار و 170 تن مواد غذایی و محصولات کشاورزی به ارزش 13 میلیارد و 305 میلیون و 233 دلار وارد کشور شده بود.این امر نشان‌دهنده آن است که واردات محصولات کشاورزی با کاهشی بیش از 3 میلیون و 500 هزار تنی(15 درصد) و افزایش یک میلیارد و 500 میلیون دلاری(12 درصدی) به لحاظ ارزشی روبه رو بوده است.
خودکفایی در تولید کالاهای اساسی عامل کاهش واردات
یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش واردات به لحاظ وزنی، به حمایت‌های بی‌سابقه دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی از خودکفایی در تولید بسیاری از محصولات کشاورزی خصوصاً گندم از طریق حمایت‌های قیمتی (افزایش نرخ‌های خرید تضمینی) و حمایت‌های غیرقیمتی (کشت قراردادی، کاهش قیمت نهاده‌های تولید و...) برمی گردد، به طوری که دولت سیزدهم به دلیل تعیین غیرمنطقی قیمت خرید تضمینی گندم در سال گذشته توسط دولت دوازدهم، مجبور شد در سال گذشته بیش از 7 میلیون تن گندم به کشور وارد کند ولی با تعیین منطقی قیمت گندم با نرخ 11 هزار و 500 تومان و افزایش 130 درصدی آن در نیمه نخست سال‌جاری، میزان تولید این محصول به 11.5 میلیون تن رسید و میزان خرید تضمینی 7 میلیون و 500 هزار تن گندم در سال‌جاری نسبت به سال گذشته، نشان دهنده آن است که از رشدی برابر با 3 میلیون تن برخوردار بوده است.از طرف دیگر طی یک سال گذشته علاوه بر گندم، تولید جو با افزایش یک میلیون تنی از 3 میلیون تن به 4 میلیون تن، تولید برنج با افزایش 700 هزار تنی از یک میلیون و 800 هزار تن به 2 میلیون و 400 هزار تن رسیده است.
صادرات 4 میلیارد دلاری محصولات کشاورزی
همچنین در این بازه زمانی 6 میلیون و 255 هزار و 937 تن مواد غذایی و محصولات کشاورزی به ارزش 3 میلیارد و 998 میلیون و 892 هزار دلار صادر شده و این در حالی است که در 10 ماهه سال گذشته 6 میلیون و 996 هزار و 476 تن مواد غذایی و محصولات کشاورزی به ارزش 4 میلیارد و 293 میلیون و 359 هزار دلار از کشور صادر شده بود. این امر نشان دهنده آن است که صادرات محصولات کشاورزی به لحاظ وزنی با کاهش 11 درصدی و به لحاظ ارزشی با کاهش 7 درصدی روبه رو بوده است.
مهم‌ترین کالاهای صادراتی و وارداتی
 طی 10 ماهه سال‌جاری نهاده‌های دامی (ذرت دامی، جو، کنجاله، سویا و دانه سویا)، برنج، گندم، روغن خام، قند و شکر بیشترین واردات محصولات کشاورزی را به خود اختصاص دادند که عمده‌ترین مقاصد وارداتی نیز امارات و ترکیه بوده است.
این در حالی است که انواع سبزی و صیفی جات و محصولات جالیزی از جمله هندوانه و گوجه فرنگی، محصولات شیلاتی، مرکبات، زعفران و پسته بیشترین میزان صادرات محصولات کشاورزی را به خود اختصاص داده‌اند که عمده‌ترین مقاصد صادراتی نیز کشورهای عراق، امارات و افغانستان بوده است.