محمد شلتوکی
پژوهشگر حوزه دفاعی

روز گذشته دریادار حمزه‌علی کاویانی جانشین نیروی دریایی ارتش در یک سخنرانی اعلام کرد ناوگروه این نیرو پرچم ایران اسلامی را در غرب امریکای لاتین به اهتزاز درآورده است. اشاره دریادار کاویانی به ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوبندر مکران و ناوشکن دنا است که از مهرماه امسال دریانوردی خود را آغاز کرده است.
ناوگروه 86 که به دلیل آنکه قرار است کره زمین را یک دور کامل طی کند به ناوگروه 360 یا دور دنیا نیز معروف است، مهرماه امسال حرکت خود را از بندرعباس آغاز کرد و پس از عبور از چند آبراه مهم جهان به اندونزی رسید که در آنجا مورد استقبال نیروی دریایی این کشور قرار گرفت و حتی فرمانده این ناوگروه نیز در یک نشست خبری با حضور خبرنگاران اندونزیایی شرکت کرد.
پس از آن این ناوگروه با ادامه مسیر وارد اقیانوس آرام شد؛ اقیانوسی که پیش از این نیروی دریایی در آن حضور نیافته بود که طی این حضور نیروهای مسلح فرانسه که در یکی از جزایر این اقیانوس با نام مارکیز حضور دارند، اقدام به تصویربرداری از این ناوگروه و انتشار آن کردند. برای نخستین‌بار مشخص شد که هدف این ناوگروه ادامه مسیر به سمت کانال پاناما و حضور در دریای کارائیب و امریکای لاتین است.
نهایتاً با عبور این ناوگروه از کانال پاناما، هفته پیش منابع برزیلی اعلام کردند ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش قرار است در شهر بندری ریودوژانیروی این کشور پهلوگیری کند.
حضور نیروی دریایی ارتش در آب‌های دور از سال 1388 و با هدف مقابله با دزدان دریایی شکل گرفت که در قالب این مأموریت ناوگروه‌های متعددی به آب‌های بین‌المللی بویژه دریای سرخ و خلیج عدن اعزام شد، با این حال حضور جدی‌تر این نیرو در آب‌های دوردست از سال گذشته و با اعزام ناوگروه 75 شکلی جدی‌تر به خود گرفت و ناوگان نداجا متشکل از ناوبندر مکران و ناوشکن ایرانی سهند با عبور از دماغه امیدنیک در جنوب قاره آفریقا وارد اقیانوس اطلس شدند و پس از آن با حضور در اقیانوس اطلس شمالی و عبور از آبراه‌های مهمی چون کانال مانش، دریای شمال، دریای بالتیک و تنگه اورسوند نهایتاً به ‌سن‌پترزبورگ روسیه رفتند و در مراسم رژه سالروز تأسیس نیروی دریایی این کشور شرکت کردند.
اعزام ناوگروه 75 را می‌توان نقطه عطف فعالیت‌های نیروی دریایی ارتش در آب‌های آزاد قلمداد کرد چراکه پس از این اقدام، فرماندهی اقیانوسی در نیروی دریایی ارتش متشکل از سه فرماندهی اقیانوس هند، اطلس و آرام تشکیل شد تا بتوان مأموریت‌های این نیرو در آب‌های بین‌المللی را با قوت و قدرت بیشتری هدایت و راهبری کرد.
حالا اما ناوگروه 86 پا را فراتر گذاشته و در منطقه‌ای حاضر شده است که پیش از این تنها محل حضور یک قدرت دریایی بیشتر نبوده و آن هم امریکا است! عبور از کانال پاناما و حضور ناوگان نظامی ایران در دریای کارائیب آن هم در کمترین فاصله ممکن با سواحل ایالات متحده را شاید بتوان ارسال پیام واضح و شفافی به سردمداران امریکا ارزیابی کرد که ایران نیز 43 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی اکنون به این توانمندی دست پیدا کرده است تا در آب‌های نزدیک به امریکا حضور پیدا کند.
گرچه تاکنون به طور رسمی از مأموریت ناوگروه 86 نداجا توسط مسئولین ارتش صحبتی به میان نیامده است و باید منتظر روزهای آینده بود، با این‌حال نفس حضور طولانی مدت در دریا و عبور از آبراه‌های حساس و بعضاً خطرناک دنیا خود نیازمند توان فنی بسیار بالایی است که نیروی دریایی امروز به این توانمندی و دانش فنی دست یافته است و دستاوردهای این دریانوردی فارغ از نمایش قدرت سیاسی-نظامی ایران، منجر به توسعه دریانوردی غیرنظامی نیز خواهد شد.