در حافظه موقت ذخیره شد...
«ایران» از اثرات عرضه 500 هزار ربع سکه بانک مرکزی در بورس گزارش می‌دهد
کاهش قیمت ربع سکه در پی تداوم عرضه‌ها
شکستن روند صعودی قیمت ربع سکه همزمان با اعلام زمان عرضه آن در بورس کالا
در این راستا عوامل گوناگونی می‌توانند روی قیمت طلا و مسکوکات اثر‌گذار باشند، از جمله این عوامل می‌توان به افزایش تقاضا یا کمبود عرضه آنها به دلایل مختلف در بازار داخلی و همچنین افزایش قیمت جهانی طلا اشاره کرد. در این جهت، مطابق آمار، سکه ربع بهار آزادی درابتدای دی ماه نسبت به ابتدای شهریور ماه 1401، با 88.54 درصد افزایش قیمت همراه بوده، این در حالی است که قیمت طلای جهانی، در همین بازه زمانی، تنها 0.03 درصد افزایش داشته است. کارشناسان بر این باورند که مازاد تقاضا و کمبود عرضه در این بازار نقش مهمی بر حبابی شدن قیمت‌ها داشته و به همین دلیل بانک مرکزی نیز جهت تأمین بخشی از تقاضای بازار، طی دو مرحله اقدام به عرضه ربع سکه بهار آزادی در بورس کالا کرد.
عرضه ربع سکه در بورس کالا و اثرات آن بر اقتصاد
از جمله اثرات عرضه ربع سکه در بورس که این روزها شاهد آن بودیم تعدیل قیمت این کالا در بازار غیررسمی است، که با ادامه این روند می‌توانیم یک ثبات نسبی را در قیمت آن در آینده انتظار داشته باشیم. همچنین از دیگر اثرات‌اش می‌توان به افزایش شفافیت در معاملات این مسکوک و تعیین قیمت منطقی آن بدون دخالت سوداگران اشاره کرد. یکی از مهمترین اثراتی که می‌توان به این اقدام نسبت داد، کنترل حجم نقدینگی و کاهش عرضه پول در اقتصاد است.
از جمله ابزارهایی که تحت کنترل بانک مرکزی قرار دارد، عرضه پول است. در این زمینه بر اساس علم اقتصاد، هر فعالیتی که در آن انتقال پول از اقتصاد به بانک مرکزی صورت گیرد تحت عنوان سیاست پولی انقباضی شناخته می‌شود و به کاهش عرضه پول و در پی آن کاهش نقدینگی در جامعه منجر می‌شود. گزارش‌ها نشان می‌دهد که نقدینگی ایران در آذر ماه 1401 برابر با 5 هزار و 907 هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به ماه قبل خود حدود 100 هزار میلیارد تومان افزایش داشته است. این در حالی است که در پایان ماه مذکور میزان رشد نقدینگی کشور 33.4 درصد در دوره 12 ماهه گزارش شده است. لذا اقتصاد ایران با رشد روزافزون نقدینگی همراه است. از این رو اعمال سیاست پولی انقباضی نظیر عرضه ربع سکه در بورس کالا توانست تا پایان هفته اول بهمن ماه 1401، حدود 509 میلیارد تومان از حجم نقدینگی در اقتصاد را کاهش داده و به بانک مرکزی منتقل کند. در همین راستا در هفته مذکور قسمتی از نشانه‌های کاهش نقدینگی را در بازار سهام مشاهده کردیم. از این جهت که این هفته با خروج پول حقیقی از بازار بورس با معادل 3 هزار و 378 میلیارد تومان همراه شد که خروج بالغ بر یکهزار و 540 میلیارد تومان آن فقط در روز چهارشنبه 5 بهمن ماه، همزمان با روز دوم از مرحله دوم عرضه ربع سکه در بورس کالا، صورت گرفت.
از این رو، انتظار می‌رود ادامه چنین اقداماتی توسط بانک مرکزی، بتواند رشد حجم نقدینگی در اقتصاد را کاهش دهد و تأثیرات تورمی آن را تعدیل کند. در ادامه تأثیرات تورمی نقدینگی به تفصیل توضیح داده شده است.
ثبت تقاضا در قیمت‌های عجیب و غیرعقلانی در مرحله دوم عرضه ربع سکه در بورس
در مرحله دوم عرضه ربع سکه بهار آزادی در بورس، کف قیمتی مجاز 0.1 تومان و سقف قیمتی مجاز در روزهای اول و دوم آن، به ترتیب 14 میلیون و 100 هزار و 16 میلیون و 366 هزار تومان توسط بانک مرکزی تعیین شده بود. در این بین، سفارشاتی به چشم می‌خوردند که در قیمت‌هایی حتی بالاتر از قیمت بازار غیررسمی به ثبت رسیده بودند. به‌طوری که در روز اول، از مجموع یکهزار و 223 نفر تقاضاکننده حقیقی، 10 نفر اقدام به ثبت سفارش با مبلغ بالای 10 میلیون تومان کرده بودند که حتی 3 نفر از آنها در سقف قیمت مجاز 14 میلیون و 100 هزار تومان سفارش خود را ارسال کرده‌اند. همچنین در روز دوم نیز این امر به چشم می‌خورد، به نحوی که از مجموع 4 هزار و 762 تقاضاکننده حقیقی، 22 نفر در قیمت‌های بالاتر از 10 میلیون تومان و 20 نفر از آنها سقف قیمت مجاز 16 میلیون و366 هزار تومان را برای سفارشات خود ثبت کرده‌اند. با توجه به قیمت‌های بازار غیررسمی و همچنین قیمت‌های معامله شده روزهای گذشته در بورس، اینچنین سفارشاتی در عین اینکه کاملاً غیرعقلانی هستند، بلکه می‌تواند از روی ناآگاهی افراد شرکت‌کننده نیز صورت گرفته باشد. گاهی اشخاص از روی ناآگاهی از قیمت‌ها یا حتی از روی عدم مطالعه و آشنایی با سازکار انجام معاملات، با نادیده گرفتن اطلاعیه‌هایی که بورس کالا در این زمینه منتشر کرده است، در این چنین معاملات شرکت کرده و احتمالاً به تقلید از طریقه ثبت سفارشات عرضه اولیه در بازار سهام، در بورس کالا نیز برای سفارش ربع سکه، سقف قیمت تعیین شده را ثبت می‌کند. از این رو به تقاضاکنندگان حقیقی توصیه می‌شود، اطلاعیه‌های منتشر شده را به دقت مطالعه کرده و پیش از ثبت سفارشات خود، حتماً از نحوه انجام معاملات کالای مورد نظرشان در روزهای آتی، اطلاعات لازم را کسب کنند.
وجود بازار رسمی به معنای قیمت‌گذاری دستوری نیست
بعضاً در بستر جامعه مشاهده می‌شود که در مقابل عبارت «بازار رسمی» موضع‌گیری افرادی بر این اساس است که در بازار رسمی قیمت‌گذاری دستوری انجام می‌شود. اما نکته‌ای که در این رابطه باید به آن توجه کرد، این است که مقصود از بازار رسمی، جایی است که عرضه‌کننده و تقاضاکننده حقیقی بتوانند بدون هیچگونه دخالت خارجی (چه از طرف دولت، چه از طرف سوداگران و دلالان) به طور شفاف، قیمت واقعی دارایی را کشف کنند. لذا لازم به ذکر است که کشف این قیمت به معنای قیمت‌گذاری دولتی یا دستوری نیست، بلکه به معنای کشف قیمت بر اساس عرضه و تقاضای حقیقی آنها در این بازار است.