چگونه ارزان سفر کنیم؟
من اینجا بس دلم تنگ است
ترانه بنی‌یعقوب
گزارش نویس
توی خانه تا حرف سفر می‌شود، این جمله‌ها را می‌شنوم: «این روزها که همه چیز آنقدر گران است، سفر دیگر اضافه است. چه کاری است توی این شرایط سفر برویم مگر پولمان زیاد آمده؟ همین که می‌توانیم از پس هزینه‌های زندگی بربیاییم باید خدا را شکر کنیم.» اما شنیدن این جمله‌ها همیشه معصومه و بچه‌هایش را ناراحت می‌کند. مگر شکم سیر و رخت و لباس جای سفر و گردش و تفریح را می‌گیرد؟
«اشتباه از همسرم است. فکر می‌کند سفر رفتن یعنی ماندن در یک جای لوکس و اگر هتل هم نباشد یک خانه شیک و هر نوبت رستوران رفتن. باور کنید ما اصلاً توی ذهن‌مان هم این چیزهای لوکس نیست. می‌گوییم برویم یک جای معمولی غذا هم با خودمان می‌بریم و غذای ارزان می‌خریم، اما کوتاه نمی‌آید. می‌گوید آدم یا سفر نمی‌رود یا اگر هم برود باید درست و حسابی برود. می‌گویم ما هم آدمیم دوست داریم چند روزی آب و هوایمان عوض شود. با مدلی که او در پیش گرفته ما هرگز پایمان را از این شهر دودآلود بیرون نمی‌گذاریم.»
نمی‌دانم شما اهل سفر هستید یا نه؟ اگر اهل سفرید، سفر ارزان می‌روید یا سفر گران و لوکس؟ شاید هم توی خانه ماندن را به هر تغییر و جابه‌جایی ترجیح می‌دهید. اصلاً سفر توی ذهن شما چطوری تعریف شده؛ تغییر آب و هوا یا استراحت در یک جای خوش آب و هوا؟ شاید هم اهل سفرهای ماجراجویانه هستید. دیدن جاهای جدید، گپ زدن با آدم‌های متفاوت و کنجکاو و امتحان غذاهای جدید.
مریم از آنهایی است که از سفر لوکس بدش می‌آید: «راستش حتی پول هم داشته باشم به سفر گران و لوکس در یک هتل گران‌قیمت نمی‌روم. دیدن آدم‌هایی هم که از این سفرها لذت می‌برند، متعجبم می‌کند. اینکه در یک رختخواب شیک بخوابی و بعد صبحانه و ناهار گران بخوری چه لذتی دارد؟ غیر از این است که فقط کمی خستگی از بدن در می‌کند؟ اما این آدم‌ها بقیه سفر را چطور می‌گذرانند؟ برای من سفر درست از همان لحظه‌ای که از خانه بیرون می‌زنم شروع می‌شود. لذت جاده، توی ماشین نشستن، کنار جاده ایستادن و چای داغ سرکشیدن. چقدر اهمیت دارد که کجا می‌خوابم، برای من یک خانه روستایی تمیز و مرتب و نسبتاً گرم و روی زمین خوابیدن هم کفایت می‌کند. همیشه هم با یک کوله‌پشتی سفر می‌کنم سبک و راحت. دیدن مکان‌ها و آدم‌های جدید هم همیشه برایم پر از جاذبه است. ساعت‌ها در خیابان و شهرهایی که به آن سفر کرده‌ام راه می‌روم و با آدم‌ها همکلام می‌شوم و از نزدیک می‌بینم چطور زندگی می‌کنند، چه می‌خورند و چه می‌پوشند. بعد از خودشان می‌خواهم جاذبه‌های شهر یا روستایشان را به من معرفی کنند. غذاهای ارزان می‌خورم و وقتی در یک خانه روستایی اقامت می‌کنم گاهی از صاحبخانه می‌خواهم در ازای پول به من هم غذا بدهد. من سال‌ها این طور سفر کرده‌ام و این روزها بوم‌گردی هم کارها را ساده‌تر کرده و همین خدمات را ارائه می‌دهد، اما باز هم از اینکه چیزی را از قبل رزرو کنم ابا دارم. وقتی نمی‌دانم قرار است چه اتفاقی برایم بیفتد، سفر برایم خوشایند و دوست‌داشتنی‌تر می‌شود.»
البته اگر مثل مریم سفرمی‌کنید باید حسابی مراقب همسفرهایتان هم باشید. مثلاً بدانید اگر با دوستی سفر می‌کنید اهل سفر ارزان است یا گران تا سفر زهرمارتان نشود. مثل الهه و آرش، زوجی که با دو دوست‌شان به سفر رفتند و جز غر و شکایت چیزی نشنیدند: «به روستاهای اطراف زنجان رفتیم و یک خانه روستایی زیبا کرایه کردیم. توی حیاط پر از درختان پرشکوفه گیلاس بود. آفتاب درخشان و بی‌نظیر حالمان را جا آورده بود که فهمیدیم این حال خوش تنها مختص ما دوتاست و دوستانمان برای اینکه مجبورند در یک خانه روستایی و روی زمین بخوابند، اصلاً خوشحال نیستند. آنقدر غر زدند و گلایه کردند که مجبور شدیم خانه را تحویل بدهیم و در به در دنبال یک هتل بگردیم تا دوستانمان بتوانند روی تخت بخوابند. خیلی جدی می‌گفتند مگر می‌شود روی زمین خوابید؟ آدم تنش درد می‌گیرد و ما باورمان نمی‌شد که آدم‌هایی هم هستند که برای چند روز نمی‌توانند جریان عادی زندگی‌شان را عوض کنند. فصلی که ما سفر کرده بودیم هتل‌ها پر بود و مجبور شدیم به اقامتگاه نسبتاً لوکسی برویم که تخت داشت اما دور و برمان پر از دیوار بود و تا کیلومترها حتی درختی دیده نمی‌شد اما این آغاز این سفر پرچالش بود. مثلاً من و همسرم پیشنهاد می‌دادیم امروز را املت بخوریم اما دوستانمان می‌گفتند مگر می‌شود؟ باید غذا را در یک کافه و رستوران شیک بخوریم و ما هم برای اینکه جدلی رخ ندهد هرچه می‌گفتند قبول می‌کردیم. خلاصه اینکه سفر ما درست صد و هشتاد درجه با آنچه برنامه‌ریزی کرده بودیم متفاوت شد. پس توصیه می‌کنم همسفرهایی با سلیقه مشابه خودتان انتخاب کنید.»
اما اگرعلاقه‌مند به سفر ارزان هستید، می‌توانید نظرات علی حمیدی، کارشناس تور را بخوانید: «سفر قرار است برای همه و حق همه باشد. بنابراین مشکل پول نباید مانع سفر کسی شود. راه‌های ارزان سفر را باید بشناسید و از آنها استفاده کنید. سفر برای همه مفید و البته ضروری است و آدم‌ها را به زندگی بازمی‌گرداند. در سفر با آدم‌های جدید ملاقات می‌کنید و مهارت‌های تازه می‌آموزید و تجربه‌های جدید به‌دست می‌آورید و به‌خاطرات‌تان می‌افزایید چه کسی است که به این چیزها نیاز نداشته باشد.»
او ادامه می‌دهد: «توجه به انتخاب مکان ماندن، وسیله حمل و نقل، غذا و ارتباطات، می‌تواند هزینه‌های سفر را کنترل کند و از قبل برنامه‌ریزی کردن سفرهم به کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. یکی از نکاتی که همیشه کمک می‌کند سفر ارزان‌تری داشته باشید، این است که در فصل‌های شلوغ سفر نکنید. معمولاً زمانی که در اوج شلوغی سفر نمی‌کنید، قیمت بلیت هواپیما یا هتل بسیار کمتر است. کنترل کردن قیمت مداوم بلیت‌ها به انتخاب ارزان‌تر بلیت شما کمک می‌کند. همیشه با بار کم سفر کنید. چمدان غیرضروری در سفر کاملاً دست و پاگیر و هزینه‌بر است چون از هر وسیله حمل و نقلی نمی‌توانید استفاده کنید. اگر چمدان‌های جمع و جور بردارید سفر برایتان بسیار راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر خواهد بود. همیشه وسایل حمل و نقل عمومی شهر را بشناسید؛ چه سفر شما داخلی باشد، چه خارجی. اگرهم گروهی و همراه دوستان‌تان سفرمی‌کنید، اجاره ماشین همیشه راحت‌تر خواهد بود.
برای صرفه‌جویی تا حد امکان جذب زرق و برق فست فودها و رستوران‌ها نشوید. این یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش هزینه‌ها در سفر است. بنابراین تلاش کنید هنگامی که سفر می‌روید، از این فرصت استفاده کنید و از غذاهای محلی لذت ببرید. همین طور می‌توانید از افراد محلی سراغ بهترین رستوران‌های شهر را بگیرید. برای خریدن چای و قهوه بویژه در جاده هزینه نکنید، چراکه به راحتی می‌توانید چای و قهوه را خودتان تهیه کنید. اگر از قبل اطلاعات مکان‌های گردشگری شهر، موزه‌ها و پارک‌ها را دربیاورید راحت‌تر سفر خواهید کرد.
بسیاری از موزه‌ها و مناطق گردشگری تخفیف‌هایی برای دانشجویان و دانش‌آموزان دارند که می‌توانید از آنها هم مطلع شوید. اگر سفرتان کمپی است، سفرتان شکل دیگری دارد و تهیه غذا و سایر هزینه‌ها متفاوت است. سفرهای کمپی ویژگی‌های خود را دارد، مثلاً برای حمام و دستشویی باید محل‌های مناسبی را شناسایی کنید. خلاصه اینکه ارزان سفر کردن نکات ریز زیادی دارد که آنها را با مطالعه و البته استفاده از تجربیات دیگران می‌توانید بیاموزید. کار خیلی سختی نیست. سفر حق همه است، بنابراین به خاطر هزینه از آن صرف نظر نکنید.»