نیلوفر منصوری
خبرنگار

خبر شروع پروژه ساخت دو کارخانه آسفالت و افتتاح آن تا پایان سال در پارک ملی سرخه‌حصار (زیستگاه پلنگ)، به واکنش اعتراضی بسیاری از فعالان محیط‌ زیستی منجر شد. به اعتقاد کارشناسان؛ کارخانه تولید آسفالت در حریم شهر تهران به دلیل ایجاد آلاینده‌های هوا با استانداردهای زیست محیطی کاملاً مغایرت دارد. دو کارخانه آسفالت در حالی روی ریه تنفسی پایتخت (سرخه حصار) ساخته می‌شود که تهران در ردیف آلوده‌ترین شهرهای جهانی است اما ساخت و سازها و احداث منابع آلاینده باز هم شهر تهران را از هوای آلوده‌تر از آنچه هست، بی‌نصیب نمی‌گذارند. تهران از داشتن و استقرار کارخانه‌های آسفالت‌سازی بی‌نصیب نیست. کارخانه‌هایی که هرچند به صورت پروژه‌ای فعالیت می‌کنند اما به لحاظ ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی، آسیب‌های فراوانی  را به انسان، جانداران و گیاهان وارد می‌کنند.
بزرگراه‌های شرق و غرب تهران، حاشیه‌های شهر تهران هستند که بارها دود غلیظ کارخانجات صنایع و و از جمله واحدهای تولید آسفالتش همیشه خبرساز می‌شود و آسمان غبار آلود و خاکستری تهران را کدرتر می‌کنند. با توجه به وجود سه کارخانه آسفالت‌سازی در غرب تهران و یک کارخانه آسفالت‌سازی در شرق تهران؛ قرار است دو کارخانه آسفالت دیگر نیز ساخته شود. کارخانه‌هایی که قرار است آسفالت‌شان را داغ داغ به خیابان‌ها و اتوبان‌های شهر و دود و‌ آلودگی‌شان را به ریه‌های مردم برسانند.
رئیس محیط‌ زیست شهرستان تهران در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به تصمیم شهرداری تهران مبنی بر ساخت دو کارخانه آسفالت‌سازی می‌گوید که کارخانه آسفالت، صنعت آلاینده به شمار می‌رود و در رده 4 واحد آلودگی به شمار می‌رود به همین جهت به هیچ عنوان اجازه ساخت این کارخانه را در منطقه سرخه‌حصار در شرق تهران  نمی‌دهیم. آنطور که «علیرضا رحمتی» می‌گوید: با ساخت کارخانه آسفالت در داخل تهران مخالف هستیم، مجوزی هم برای آن صادر نمی‌کنیم و دلیل مخالفتمان هم منع قانونی است. طبق قانون، استقرار صنایع در شعاع 120 کیلومتری تهران ممنوع است. به گفته او، براساس ماده 11 قانون هوای پاک با شهرداری تهران برای دریافت مستندات مکاتبه شده اما هنوز پاسخی از آنها دریافت نشده است. ضمن اینکه در بازدیدهای به‌عمل آمده هنوز ساخت ‌و ‌سازی برای این کارخانه‌ها صورت نگرفته است.
فقط اجازه احداث کارگاه موقت
یکی از ممنوعیات قانونی، استقرار صنایع تا شعاع 120 کیلومتری شهر تهران است. موضوعی که هیأت وزیران در این زمینه مصوب کرده است اینکه «اگر کارگاهی موقتی مانند پروژه‌های عمرانی و یا آزادراهی باشد احداث موقت کارگاهی مانند کارگاه آسفالت مشکلی ندارد اما باید بعد از اتمام کار برچیده شود البته آن هم با رعایت ضوابط یعنی باید خارج از حریم شهر باشد.» رحمتی با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: محدوده‌ای که برای ساخت کارخانه آسفالت در شرق تهران درنظر گرفته شده و اگر همان مکان باشد که کاملاً داخل شهر است و به‌هیچ‌وجه امکان استقرار کارخانه آسفالت در آن مکان وجود ندارد.
معاون مدیر کل محیط‌ زیست استان تهران به مشکلات دیگر آلودگی در منطقه سرخه‌حصار اشاره می‌کند و می‌گوید: پارک‌های ملی بالاترین درجه حفاظتی به لحاظ پوشش گیاهی و جانوری را دارا هستند به همین جهت ایجاد عوامل زیادی در این محدوده ممنوع به‌شمار می‌روند. به گفته او در حال حاضر توسعه شهری، احداث جاده‌ها و بزرگراه‌ها، چرای بی‌رویه دام، زمین‌خواری‌هایی که در حواشی این مناطق هستند و ورود بی‌ضابطه مردم به درون پارک از چالش‌های جدی این منطقه به شمار می‌رود.
او می‌گوید که سرخه‌حصار از پوشش گیاهی غنی و گونه‌های گیاهی و جانوری بسیار متنوع و ارزشمندی برخوردار است که باید به نحو احسن از آن حفاظت کنیم. به گفته رحمتی، چرای بی‌رویه دام موجب آسیب‌های اکوسیستم این منطقه شده و موجبات روان شدن سیل و فرسایش خاک را در پی دارد. علاوه بر آن حضور بی‌ضابطه مردم و پارک خودروها داخل پارک از معضلات آن به شمار می‌رود.
رحمتی با بیان اینکه پارک‌های ملی زیستگاه حیات‌وحش هستند و نه انسان، حضور بی‌ضابطه انسان در پارک ملی را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌گوید که انسان در پارک ملی جایی ندارد تا به‌عنوان تفرجگاه آن را انتخاب کند. آنگونه که این مسئول محیط‌ زیست تهران می‌گوید: ورود گردشگر بدون ضابطه در منطقه نیز باعث تخریب زیستگاه‌ها می‌شود و آرامش حیات وحش را نیز برهم می‌زند. علاوه بر آن موجب تخریب و آسیب به پوشش‌های گیاهی و رستنی‌ها می‌شود.
ورود ممنوع
پارک ملی سرخه‌حصار به دلیل نزدیکی محل سکونت جوامع محلی، آسیب‌ها و تهدیدهای زیادی را به خود دیده است. به گفته رحمتی، مردم بدون توجه به تابلوهای منع ورود به پارک ملی وارد منطقه می‌شوند و باعث آتش‌سوزی و کثیف کردن منطقه با زباله‌های خود نیز می‌شوند که چهره زشتی را به پارک می‌دهد.
رئیس محیط‌ زیست شهرستان تهران در ادامه درخصوص تهدیدات منطقه به آلودگی هوا اشاره می‌کند و می‌گوید: رطوبت هوا موجب فعل و انفعالات شیمیایی می‌شود. باران‌های اسیدی که نتیجه این فعل و انفعالات هستند، مهمترین تهدید برای جانوران و گیاهان منطقه به شمار می‌رود. او به برداشت بی‌رویه منابع آب هم اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر خشکسالی موجب بروز تضعیف رستنی‌های گیاهی منطقه شده است.
به گفته رحمتی پایانه شرق و اتوبوسرانی شرق تهران نیز ارتباط مستقیم به پارک ملی دارد که به عنوان منبع مهم آلایندگی به شمار می‌رود. به گفته او وجود پایانه‌ها داخل شهر ضروری است و مشمول ارزیابی محیط‌ زیستی نیستند اما اتوبوس‌های این پایانه از سحرگاه تا شامگاه فعال هستند و با توجه به وزش باد تأثیر منفی به این منطقه دارند و آلودگی زیادی ایجاد می‌کنند.
اتوبان تهدید دیگری بود که رئیس محیط‌ زیست شهرستان تهران به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: احداث اتوبان، رفت و آمدهای شهری، ترافیک زیاد، آزبست، ترمز، کند بودن حرکت خودروها و وجود پارکینگ‌ها نیز در این زمینه تأثیر زیادی دارند که همه موارد فوق موجب تهدید زندگی جانوری، گیاهی و انسانی می‌شوند.
به گفته او، تعرض انسان به محیط‌ زیست و ساخت و سازها، در شهر تهران به حد انفجار رسیده است و نمی‌توان مجوزی برای اینگونه موارد صادر کرد. رحمتی با اشاره به تأمین آسفالت در شرق تهران می‌گوید که فعلاً واحدهایی که فعال هستند جواب نیاز شهرداری برای تأمین آسفالت را می‌دهد. زمانی که اتوبان امام علی ساخته شد، کارخانه آسفالتی نبود. آنگونه که معاون مدیرکل محیط‌ زیست استان تهران می‌گوید: پروژه آزادراه پاکدشت در دست مطالعه است و هنوز تصمیم نهایی برای آن گرفته نشده است علاوه بر آن تمام آسفالت پروژه نیز با وجود واحدهای فعال تأمین می‌شود. هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ محیط‌ زیستی دیگر اجازه بارگذاری برای احداث کارخانه‌های بیشتر را نمی‌دهیم.
رئیس محیط‌ زیست شهرستان تهران می‌گوید: برای حمل آسفالت نیاز به تردد کامیون‌های زیادی است که مسافتی که این خودروها طی می‌کنند آثار مخربی دربردارد.