زهره افشار
خبرنگار

خشکسالی سال‌هاست استان سیستان و بلوچستان را در بر گرفته و هر قطره باران برای مردم این استان بویژه کشاورزان حکم جاری شدن امید و زندگی را دارد که با معیشت آنها گره می‌خورد و کشاورزان را امیدوار نگه می‌دارد که در پایان فصل قوت زندگیشان تأمین خواهد شد. اما این بار باران‌های سیل‌آسا، سرمای شدید بی‌سابقه و طوفان دی‌ماه سیستان و بلوچستان زندگی بسیاری از کشاورزان این استان بویژه در شمال این استان شرقی را سیاه کرد و سرما زحمت کشاورزان را یک‌شبه جلوی چشمانشان سوزاند. سرمایی که گفته می‌شود در 59 سال اخیر این استان سابقه نداشته است.
سرما همه را غافلگیر کرد
«سیدمحمدرضا سیدحسینی» رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با «ایران» تأکید کرد: چنین سرمایی در چند دهه گذشته در استان سابقه نداشته است، ضمن اینکه یخبندان و کمینه دما در حدی بود که کنترل آن برای کشاورزان با ابزار‌های موجود که در اختیارشان است غیرممکن بود و همه ما را غافلگیر کرد.
وی افزود: برآوردهای ما نشان می‌دهد سرما، طوفان، بارش باران‌های سیل‌آسا بخش‌های مختلف کشاورزی استان را در بیش ‌از 13 شهرستان که عمدتاً در مناطق مرکزی و شمال قرار دارند تحت تأثیر قرار داده و خسارت سنگینی به زیربخش‌های مختلف کشاورزی از جمله زراعی، باغبانی، آب و خاک، دام و طیور وارد کرده است.
وی با اشاره به اینکه بخش زراعی متحمل بیشترین خسارت شده است، تصریح کرد: مزارع کشاورزی، بخش باغبانی، دامداری‌های سبک و سنگین، مرغداری‌های گوشتی، چاه‌های آب کشاورزی، جاده دسترسی به مزارع و تمامی زیرمجموعه‌های بخش‌های کشاورزی سیستان و بلوچستان همزمان با بروز این دو پدیده طبیعی آسیب دیده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: طوفان و سرمای شدید حداقل 4 هزار و 210 میلیارد ریال به بخش کشاورزی سیستان و بلوچستان خسارت زده است.
به گفته وی عمده خسارت‌ها به ۳۸۵۴ گلخانه، ۵۱ هزار هکتار اراضی زراعی آبی، ۲۵۰۰ هکتار اراضی باغی، بیش از ۱۶ هزار رأس دام سبک و سنگین، ۱۲ هزار طیور بومی، ۳۰ هکتار اراضی با آبیاری تحت فشار، ۶۰ دستگاه ماشین‌آلات و ادوات کشاورزی و ۳۰ کیلومتر جاده بین مزارع وارد شده است.
سیدحسینی گفت: در حال حاضر کماکان اکیپ برآورد خسارت در سطح شهرستان‌ها در حال برآورد خسارات تکمیلی و رسیدگی به امور کشاورزان هستند.
«امان‌الله طوقی»، معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز در حاشیه بازدید از مزارع کشاورزی منطقه زابل به «ایران» گفت: 70 درصد خسارت بخش کشاورزی استان مربوط به گلخانه‌ها می‌شود که 60 هکتار از گلخانه‌ها را شامل می‌شود و عمده‌ترین محصولاتی که دچار سرمازدگی شده‌اند محصولات خیار و گوجه‌فرنگی است.
ضمن اینکه گلخانه‌ها و اراضی زراعی اطراف 5 شهر زهک، نیمروز، هامون، زابل و هیرمند بیشترین خسارت را دیده‌اند.
وی افزود: دما در برخی از مناطق شمال سیستان و بلوچستان به‌حدود منفی 12 درجه سانتیگراد زیر صفر هم رسیده بود اما آنچه سبب تشدید خسارت و موجب یخ‌زدگی محصولات کشاورزی شد قطع برق و گاز بویژه در شب بود که کمینه دما معمولاً دراین ساعات است.
طوقی تصریح کرد: یخبندان و سرمای بی‌سابقه که قابل پیش‌بینی هم نبود به حدی بود که موجب یخ بستن لوله‌های آب گلخانه‌ها و حتی ترکیدگی لوله‌های انتقال‌دهنده آب سیستم‌های آبیاری نوین شد و در برخی مناطق حتی گازوییل یخ زد و استخر‌های پرورش ماهی نیز دچار یخ‌زدگی شدند که در چنین شرایطی واقعاً کاری از دست کسی برنمی‌آمد.
در همین حال طوفان که سرعت بالایی داشت در بسیاری از مناطق موجب پارگی پوشش پلاستیک روی گلخانه‌ها شد و زمینه آسیب بیشتر به‌دلیل سرمای ناگهانی را فراهم کرد.
وی خاطرنشان کرد: در بخش باغبانی به دلیل اینکه درختان در خواب زمستانی هستند خوشبختانه آسیب بالا نبود ولی در بخش زراعی بخش اعظم گندم و ذرت کشت پاییزه از بین رفت.
معاون جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: جهاد کشاورزی با بررسی‌هایی که کماکان هم ادامه دارد میزان خسارت را برآورد کرده و در اختیار ستاد مدیریت بحران استان قرار داده است که امیدواریم با رایزنی‌هایی که از سوی ما و استانداری خواهد شد بتوانیم بخشی از خسارت وارده به کشاورزان را جبران کنیم.
به گفته وی تنها بخش کمی از کشاورزان محصولات خود را بیمه کرده بودند.
سرمای زابل در 59 سال اخیر سابقه نداشته است
در همین حال «محسن حیدری» مدیر کل هواشناسی سیستان و بلوچستان به «ایران» گفت: در جریان سرمای دی ماه استان، در زابل دمای کمینه 11.9درجه منفی ثبت شد که در 59 سال اخیر سابقه نداشته است البته بررسی دمایی این شهر در 70 سال گذشته نشان می‌دهد زابل منفی 12 درجه را هم تجربه کرده بوده است.
وی تصریح کرد: وقتی علم هواشناسی به ما می‌گوید ما در زابل سابقه موردی رسیدن دما به منفی 12 درجه را داریم و زابل پس از رودبار دومین شهر بادخیز کشور است که سابقه طوفان 158 کیلومتری را دارد انتظار این است که توسعه گلخانه‌ها در اطراف این شهر را با توجه به این واقعیت‌های علمی و اقلیم منطقه انجام دهند و این کاری است که ما از آن غفلت کرده‌ایم و حالا باید تاوانش را گلخانه‌داران بدهند.
به گفته وی در زابل 220 روز از سال معمولاً باد با سرعت بالای 54 کیلومتر و 30 روز با سرعت بالای 100 کیلومتر می‌وزد.
وی همچنین تصریح کرد: گرچه سرمای دی‌ماه خسارت سنگین به بخش کشاورزی وارد کرده اما بارش‌های خوبی برای سیستان و بلوچستان به همراه داشت.
 به گفته وی در زابل با اینکه میانگین بارش سالانه 53 میلیمتر است در 24 ساعت بارش 20 میلیمتر ثبت شده است که بارش قابل توجهی است.
در زمستان گذشته بارش‌های شهر زابل تنها نیم میلیمتر بوده است.
وی خاطرنشان کرد: از شروع سال آبی جاری تا یکم بهمن ماه جاری میانگین بارش استان سیستان و بلوچستان 27.1 میلیمتر بوده است که هنوز 31 درصد از مدت مشابه بلندمدت کمتر است.