ایلیا پیرولی
خبرنگار

«در 10 ماهه اول امسال 80 درصد اشتغال وعده داده شده محقق شده است.» معاون توسعه کارآفرینی و  اشتغال وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برای اثبات ادعای خود نشانی سامانه رصد ملی اشتغال را می‌دهد؛ سامانه‌ای که برای اولین بار در کشور  در راستای  شفاف‌سازی و راستی‌آزمایی همه خدمات اشتغال ارائه شده به مردم با کدهای مخصوص و تفکیک شده در آن ثبت شده‌اند. نمونه مناسب برای پاسخ به منتقدانی که می‌گویند نمی‌توان در این بازه زمانی این مقدار شغل را ایجاد کرد. آنهایی‌که همواره با حدس و گمان مقدار اشتغال ایجاد شده را اعلام می‌کردند.
«محمود کریمی بیرانوند» برای اثبات آمار داده شده خود به سامانه ملی رصد اشتغال اشاره کرد و در این باره گفت: این سامانه برای اولین بار در کشور ایجاد شده و به نوعی تحولی در حوزه راستی‌آزمایی اشتغال و نظارت بر خدمات اشتغال ارائه شده ایجاد شده است.
این پاسخ کریمی بیرانوند در حقیقت جوابیه‌ای بود به منتقدان این روزهای دولت در حوزه اشتغال که می‌گویند: «محال است دولت سیزدهم امسال بتواند وعده یک میلیون شغل را محقق سازد.»
کریمی بیرانوند خطاب به منتقدان حوزه اشتغال کشور می‌گوید: «کسانی که باور ندارند، کافی است که به ناظران ملی این سامانه که مدیران ارشد، استانداران و نمایندگان مجلس شورای اسلامی هستند مراجعه کنند و در آن اطلاعات همه افراد ثبت شده در سامانه ملی رصد اشتغال را به صورت شفاف و با تفکیک استانی و شهرستانی و نوع خدمات اشتغال دریافت شده، ببینند.»
به گفته کریمی بیرانوند، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با سامانه ملی رصد اشتغال به قوی‌ترین سیستم نظارتی مجهز شده است و برای اینکه هر شغلی به تثبیت برسد، نظارت سختگیرانه‌ای را مد نظر قرار داده‌است.
دولت سیزدهم برای ایجاد سالانه یک میلیون شغل پایدار روندی را پایه‌ریزی کرد که برخلاف دولت‌های قبل بود، بدین ترتیب ابتدا الگوی زیست بوم ملی اشتغال را به عنوان چشم‌انداز اشتغال وزارت کار متناسب با جغرافیا، استعدادها و ظرفیت‌های هر منطقه تدوین کرد. سپس در راستای شفاف‌سازی اقدامات خود برای ایجاد اشتغال، سامانه ملی رصد اشتغال را برای نخستین بار در کشور راه‌اندازی کرد.
برای بررسی ابعاد نحوه اشتغالزایی در دولت سیزدهم و اینکه چگونه وعده یک میلیون شغل در سال از سوی این دولت عملیاتی می‌شود، روزنامه «ایران» با معاون اشتغال وزارت تعاون، کار ورفاه اجتماعی گفت‌وگو کرده است که در پی می‌آید.
آقای دکتر، روند اشتغالزایی در دولت سیزدهم چه مراحلی داشته و اینکه چه تفاوتی با اقدامات دولت‌های گذشته در این زمینه داشته است؟
گام اصلی برای اجرای زیست بوم ملی اشتغال، هماهنگ کردن دستگاه‌ها و نهادها بود که در این راستا ۷۱ دستگاه و نهاد حاکمیتی و مردمی همکاری و الگوهای ما را در عرصه اشتغال در نقاط مختلف پیاده کردند.
در همین راستا بیش از۷۱ دستگاه فعال شناسایی شده‌اند که این الگو را عملیاتی کنند و در گام‌ها و فازهای بعد، مبنای کار اطلس ملی اشتغال این است که به صورت بهینه در هر منطقه‌ای چه الگوی اشتغالی عملیاتی شود و روی کدام یک از خدمات زیست بوم متمرکز شویم.تاکنون ۲۳۷ الگوی اشتغالزا در ۷۱ دستگاه شناسایی و در قالب اطلس ملی اشتغال کشور جانمایی شده است.
اما برای ثبت اطلاعات و آمار صحیح که همواره یکی از بزرگترین مشکلات حوزه اشتغال در کشور بود سامانه رصد ملی اشتغال ایجاد شد. این سامانه بر مبنای کد ملی ایجاد شده است تا امکان تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی در حوزه اشتغال حاصل شود. این سامانه امکان تهیه گزارش‌گیری‌های مختلف و برخط برای تصمیم‌گیری را فراهم می‌کند و بدین ترتیب از ثبت اطلاعات اشتباه به وسیله رفع مغایرت‌های احتمالی از طریق وب سورس‌های متنوع و سه سطح نظارت جلوگیری می‌شود. این سامانه برای شفاف‌سازی در حوزه اشتغال ایجاد شد و دیگر از گمانه‌زنی مثل دولت‌های گذشته خبری نیست و یکی از افتخارات این دولت است.
در این زمینه نیز سامانه اصناف کشور نیز به سامانه رصد متصل می‌شود تا اطلاعات آنها در حوزه اشتغال مورد استفاده آماری قرار گیرد.
این سامانه چگونه می‌تواند به ایجاد اشتغال کمک کند و مقدار اشتغال را راستی‌آزمایی کند؟
ما از قوی‌ترین سیستم نظارتی برخورداریم که این سیستم در دوره‌های قبل سابقه نداشته است. این نظارت در چهار لایه، سه سطح و دو بار در سال انجام می‌شود. ما در دولت سیزدهم یک طرح جامع رصد، پایش و نظارت بر اشتغال کشور تدوین و ابلاغ کردیم. مبنای هماهنگی و نظارت همه دستگاه‌های دولتی و غیردولتی سامانه رصد است. 18 هزار کاربر دستگاه اجرایی با این سامانه کار می‌کنند. همه این دستگاه‌‌ها هر نوع خدمتی را که به اشتغال ارائه می‌دهند، ثبت می‌کنند. این سامانه به نسبت سامانه‌های قبل، چندین نوع داشبورد مدیریتی دارد و تمام خدمات اشتغال ثبت شده  به تفکیک کد ملی، آدرس، شماره تلفن، نوع کسب و کار، دستگاه صادرکننده و جزئیات آن روی سامانه وجود دارد. شخصاً بارها با متقاضیان تماس گرفتم و دیتا بیسی که در این سامانه وجود دارد به لحاظ دقت و جزئیات اصلاً قابل مقایسه نیست و اصلاً چنین سامانه‌ای قبلاً وجود نداشته است. این سامانه شامل چند مرحله نظارت است. نظارت در سطح شهرستان، استان، ملی و عالی. این فرایند ۴ لایه‌ای دو بار در سال در سه مرحله نظارت تماسی، پیامکی و حضوری اتفاق می‌افتد. کسانی که باور ندارند بیایند ما این اطلاعات را به آنها نشان می‌دهیم. ما شفافیم و روی نظارت سختگیری می‌کنیم. در حال حاضر حدود یک میلیون خدمات اشتغال ارائه شده به مردم ثبت شده است که من آن را نظارت می‌کنم. ما در پایان سال اشتغال ایجادی نظارت شده کامل را به مردم گزارش می‌دهیم.
تاکنون براساس رصد ملی اشتغال چه مقدار اشتغال در 10 ماه اول امسال ایجاد شده است؟
پیش‌بینی می‌شود 70 درصد نظارت به صورت تماسی و 15 درصد به صورت حضوری تا پایان سال انجام گیرد. در 10 ماهه اول امسال نیز تاکنون 300 هزار پیامک ارسال شده و 200 هزار تماس صورت گرفته است. از حدود یک میلیون اشتغال ایجادی در سامانه، حدود 80 درصد به اشتغالزایی صدرصد انجامیده است، به عبارتی 80 درصد اشتغال وعده داده شده در 10 ماه اول امسال محقق شده است.
 بیمه‌شدگان اشتغال در این 10 ماه اول امسال چه تعداد بودند و درباره دیگر برنامه‌های اشتغالزایی که در این مدت ارائه کرده‌اید توضیح دهید؟
رویکرد دولت سیزدهم در حوزه اشتغال، پول‌پاشی نبوده و نیست. به همین دلیل بوده که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی از همان ابتدای دولت سیزدهم، اقدام به طراحی الگوی زیست بوم ملی اشتغال و سامانه رصد ملی اشتغال کرد که توضیحات آن را در ابتدای گفت‌وگو عرض کردم.
اما این دولت مهارت آموزی و حمایت از کارآفرینان را در صدر برنامه‌های  اشتغالزایی خود قرار داده است. به طوری که اکنون چندین توافقنامه بین دانشگاه‌ها و وزارت کار در حوزه مهارت آموزی دانش آموختگان دانشگاهی و دانشجویان منعقد شده و در حال اجراست.
از طرفی خود دولت نیز برنامه‌های اشتغالزایی دارد که از سوی دستگاه‌های دیگر در حال عملیاتی شدن هستند.
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال سعی کرده مشاغل خانگی را توسعه دهد و در این زمینه 95 درصد صدور مجوزها آنی شده و تسهیلات مشاغل خانگی نسبت به دولت‌های گذشته 100 درصد افزایش یافته است. درگاه ملی مجوزها نیز راه‌اندازی شده و این امکان را به بخش خصوصی داده که براحتی در حوزه اشتغال مجوز بگیرند.
به نظر شما چقدر آمارهای ارائه شده باورپذیر هستند و اینکه آیا تا پایان امسال ثبت یک میلیون شغل محقق می‌شود؟
 در مورد باورپذیری بگویم که کلیت حرکت کلان و خرد اقتصاد، خروج از حالت رکود به حالت رونق بوده، این را آمار و اطلاعات می‌گوید. خروج از بحران کرونا، رشد تجارت خارجی، رشد صادرات، افزایش صد درصدی درآمدهای مالیاتی و افزایش درآمدهای نفتی و به طورکلی مثبت بودن نرخ رشد اقتصادی طی یک سال اخیر، همه اینها نشان می‌دهد فضای کسب و کار و تولید در کشور از حالت رکود به حالت رونق درآمده است. پس در این وضعیت باید انتظار اشتغال بیشتر را داشته باشیم و اینکه تا پایان امسال یک میلیون شغل بر مبنای برنامه دولت سیزدهم و زیست بوم ملی اشتغال محقق می‌شود.