چالش حجم و کیفیت غذاهای رستورانی
ساندویچ‌هایی که آب میروند
مریم طالشی
گزارش نویس
«قبلاً وقتی رستوران می‌‌‌رفتیم دو نفری یک غذا سفارش می‌‌‌دادیم و کاملاً سیر می‌‌‌شدیم و اندازه بود. خصوصاً وقتی غذای برنجی بود، گاهی برنج اضافه هم می‌‌‌آمد ولی حالا اگر یک غذا سفارش بدهیم کم می‌‌‌آید به خاطر اینکه حجم غذاها کم شده است و البته کیفیت هم دیگر مثل سابق نیست.»
این را زن جوانی میگوید که به قول خودش رستوران رفتن برای او و همسرش یک جور تفریح محسوب می‌شود و دلشان می‌‌‌خواهد آخر هفته یک بار در رستوران غذا بخورند؛ حالا نه رستوران گران‌قیمت. او ادامه می‌‌‌دهد: «ما آدم‌‌‌های کم خوراکی هستیم و رستوران فست فود هم که می رفتیم برایمان به صرفه بود که دو نفری یک غذا بخوریم و با یک سالاد یا سیب‌زمینی کنارش دیگر کاملاً برایمان کافی باشد. الان چند بار است که به همان رستوران می‌‌‌رویم و همان غذا را سفارش می‌‌‌دهیم اما حجم غذا آنقدر کم شده بود که متعجب شدیم. قیمت هم بالا رفته و به همین دلیل فکر کنم این تفریح را هم باید تعطیل کنیم، چون دیگر به‌صرفه نیست.»
این زن جوان تنها کسی نیست که کم شدن حجم غذای رستوران به چشمش آمده است. اگر اهل غذای بیرون باشید احتمالاً شما هم متوجه شده‌‌‌اید که کیفیت غذای برخی غذاخوریها دیگر مثل قبل نیست.
«پیتزایی که 20 سال است مشتری‌‌‌اش هستیم و همیشه از کیفیت پیتزاهایش راضی بودیم در دو ماه گذشته به کلی تغییر ماهیت داده است. مواد به‌شدت بی‌کیفیتی استفاده می‌‌‌کند و این کاملاً محسوس است. من چون این پیتزایی قدیمی و محلی بود همیشه از آن برای بچه‌‌‌های خودم غذا سفارش میدادم اما بار آخر دیگر تصمیم گرفتم دیگر سفارش پیتزا ندهم. قبلش البته به خاطر پایین بودن کیفیت بهشان تذکر دادم و اصلاً زیر بار نرفتند و گفتند حالا شاید شما سلیقه‌‌‌تان خیلی بالا رفته ولی مسأله سلیقه نیست. به‌هرحال آدم انتظار یک حداقل قابل قبولی را دارد. ما خانواده متوسطی هستیم و در حد توانمان خرج می‌‌‌کنیم که البته با توجه به قیمت‌‌‌های بالای غذاهای رستورانی و فست‌فودی، همین هم دیگر از حد توانمان خارج است اما آدم توقع دارد وقتی 200 هزار تومان بابت یک پیتزا پرداخت می‌‌‌کند، کیفیت حداقلی داشته باشد و مجبور نشوی نصفش را دور بیندازی.»
علاوه بر پایین آمدن کیفیت، برخی هم هستند که از کوچک شدن پیتزاها شکایت دارند. «من تغییری در کیفیت پیتزایی که همیشه سفارش میدادم، ندیدم اما اندازه‌‌‌اش آنقدر کوچک شده بود که بیشتر شبیه مینی‌پیتزا بود. قیمت را بالا نبرده اما سایز پیتزا را کم کرده بود و این خیلی توی ذوقم زد. بهتر است به مشتری احترام بگذارند و اگر می‌‌‌خواهند قیمت را بالا ببرند این کار را بکنند و اجازه بدهند مشتری خودش انتخاب کند که می‌‌‌خواهد با این قیمت غذا سفارش دهد یا نه، نه اینکه قیمت را ثابت نگه دارند و حجم غذا را اینقدر کم کنند و پیش خودشان خیال کنند مشتری متوجه نمی‌‌‌شود. این مسأله است که مرا ناراحت می‌‌‌کند.»
پسر جوانی که مشتری ثابت ساندویچ‌‌‌های یکی از خوراک‌فروشی‌‌‌های زنجیره‌‌‌ای در تهران است هم در این باره حرف‌‌‌های جالب توجهی دارد. او میگوید: «من به خاطر شرایط کارم مجبورم دائم در سطح شهر باشم و به خاطر همین معمولاً ساندویچ‌‌‌های آماده برای من انتخاب خوبی برای صرف ناهار است. چند روز است متوجه شده‌‌‌ام ساندویچی که همیشه تهیه می‌‌‌کردم خیلی لاغر شده یعنی به طرز محسوسی مواد وسط نان کم شده است. بار آخر تقریباً حس کردم فقط دارم نان خالی می‌‌‌خورم. من این ساندویچ‌‌‌ها را به خاطر قیمت مناسبش می‌‌‌خرم ولی اگر قرار باشد با این قیمت فقط نان خالی و یک برگ ژامبون و یک پر کاهو بخورم، ترجیح می‌‌‌دهم بروم دو تا نان لواش بخرم و بخورم تا سیر شوم. چرا باید 50 هزار تومان برای چنین چیزی هزینه کنم بخصوص اینکه مجبورم هر روز بیرون غذا بخورم.»
امیری که مدیر یک فست فود در مرکز تهران است، مدعی است برخی از هم‌صنفانش ناچارند به‌دلیل گران شدن مواد غذایی، برای آنکه قیمت را ثابت نگه دارند، از کیفیت و حجم غذا کم کنند. او میگوید: «قیمت مواد غذایی با افزایش قابل توجهی مواجه بوده و همین هم باعث شده غذاهای رستورانی و فست فودی افزایش قیمت داشته باشند، اما این افزایش قیمت اگر قرار باشد با افزایش ماهانه و گاهی هفتگی مواد غذایی همگام باشد، دیگر مشتری رغبت نمی‌کند سراغ غذای بیرون برود. برای همین گاهی به چنین ترفندهایی روی آورده می‌شود که از نظر من درست نیست، اما آن رستوران‌دار هم به تنهایی مقصر نیست چون باید حقوق کارگر و آشپز را هم بدهد و در این شرایط کسب و کارش را سر پا نگه دارد. شاید خیلیها بگویند اصلاً چه بهتر که بساط غذای بیرون جمع شود، چون سالم نیست و گران هم هست اما این هم بخشی از چرخه اقتصاد است و در همه جای دنیا هم غذاخوریها و رستوران‌ها علاوه بر اشتغال‌زایی، حلقه مهمی از زنجیره گردشگری و اوقات فراغت هستند و اگر کلاً تعطیل شوند چه جایگزینی برای آن وجود دارد؟! خیلی خانواده‌‌‌ها هستند که تفریح دیگری جز بیرون غذا خوردن ندارند و اگر همین هم از آنها گرفته شود خیلی ناراحت‌کننده است. من خودم بارها دیده‌‌‌ام پدر خانواده مثلاً برای خودش یک غذای ساده و ارزان سفارش می‌‌‌دهد یا نهایتاً یک سیب‌زمینی می‌‌‌گیرد تا بچه‌‌‌ها غذایی را که دلشان می‌‌‌خواهد، بخورند. بچه‌‌‌ها بیرون غذا خوردن را دوست دارند و درست است که فست فود ضرر دارد اما نمی‌‌‌شود آن را کامل حذف کرد. ضمن اینکه با حذف غذاخوریها که همینطوری هم خیلی‌‌‌هایشان در آستانه تعطیلی قرار دارند، افراد زیادی بیکار می‌‌‌شوند. خواسته من مثل تمام هم‌صنفانم این است که تورم کنترل شود تا قیمت مواد غذایی ثابت بماند و ما هر روز با افزایش قیمت‌‌‌ها مواجه نباشیم.»
چندی پیش بالا رفتن قیمت ساندویچ فلافل توجه برخی را به خود جلب کرد. ساندویچ فلافل ارزان‌‌‌ترین و اقتصادی‌‌‌ترین غذایی است که می‌شود بیرون خورد. فلافلی سر‌کوچه مروی خیابان ناصر‌خسرو جایی است که همیشه شلوغ است اما این روزها حتی این فلافلی پر‌طرفدار هم آن صف شلوغ گذشته را ندارد. قیمت هر ساندویچ فلافل به 30 هزار تومان رسیده و 30 هزار تومان عددی است که برای خیلیها کم نیست، بخصوص اگر قرار باشد هر روز غذایشان را در بازار بخورند.
«یک ساندویچ فلافل آدم را سیر می‌‌‌کند و فعلاً قیمتش هم به‌صرفه است، اما بعضی‌ها را دیده‌‌‌ام که می‌‌‌آیند همین قیمت را می‌‌‌بینند و راه‌شان را می‌‌‌گیرند و میروند.»
این را یکی از مشتری‌‌‌های فلافلی میگوید و ادامه می‌‌‌دهد: «من خیلی از باربرها را می‌‌‌بینم که وقت ناهار یک تکه نان را لوله می‌‌‌کنند و گاز می‌‌‌زنند تا فقط سیر شوند. اگر قیمت‌‌‌ها جوری باشد که افراد بتوانند حداقل غذا به لحاظ قیمت را بیرون بخورند آدم دیگر یک لقمه فلافل بخواهد بخورد از گلویش پایین می‌‌‌رود. بیرون غذا خوردن همه‌‌‌اش برای تفریح و خوشگذرانی نیست، گاهی فقط بحث سیر شدن است.»
