گروه اقتصادی/ مبادلات تجاری ایران و عراق با وجود برخی از مشکلاتی که کشورهای متخاصم می‌خواهند برای ایران ایجاد کنند، طبق روال گذشته ادامه دارد و عراق همچنان دومین شریک تجاری ایران است. این گفته فعالان تجاری و اقتصادی است که سال‌ها با عراق همکاری داشتند. یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق و جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیر کل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تأکید دارند که مراودات تجاری ایران و عراق مناسب است و تنها در مورد مبحث دلار و دینار، بانک مرکزی ایران بایستی سیاست جدیدی را اتخاذ کند. نظر اهالی اتاق بازرگانی و تجار بر این است که ضرورت دارد دلار از مبادلات تجاری با کشورها بخصوص کشوری مانند عراق حذف شود و مبنا پول ملی کشورها باشد و همچنین در راستای سیاست‌های جدید، بانک مرکزی در موضوع برگشت ارز حاصل از صادرات، دینار و یا پول ملی سایر کشورها را بپذیرد. در چنین شرایطی خیلی از مشکلات تجاری حل خواهد شد و از طرفی کاهش سهم دلار در مبادلات اقتصادی باعث می‌شود که نوسان نرخ ارز بر نرخ کالاها و اقتصاد کشور اثر قابل‌توجهی نگذارد.
چند روز پیش روزنامه «وال‌استریت ژورنال» نوشت: عراقی‌‌‌ها مقصر غیرمنتظره‌‌‌ای برای تضعیف ارز ملی‌شان که باعث افزایش قیمت مواد غذایی و کالا‌‌‌های وارداتی شده معرفی کرده‌اند و آن تغییر سیاستی است که خزانه‌داری ایالات متحده و فدرال رزرو نیویورک اعمال کرده‌اند. طبق رویه‌‌‌های جدید، بانک‌های عراقی باید حواله‌‌‌های دلاری را در یک پلتفرم آنلاین جدید متعلق به بانک مرکزی ثبت کنند که سپس توسط فدرال رزرو بررسی می‌شود. در ادامه این مطلب آمده است: مقامات امریکایی و عراقی می‌‌‌گویند، فدرال رزرو نیویورک در ماه نوامبر اعمال کنترل‌‌‌های شدیدتر بر معاملات بین‌المللی دلار توسط بانک‌های تجاری عراق را در اقدامی برای کاهش پولشویی و انتقال غیرقانونی دلار به ایران و سایر کشور‌‌‌های خاورمیانه را که بشدت تحریم هستند آغاز کرد.این در حالی است که بانک‌های عراقی از سال ۲۰۰۳، تحت قوانینی با میزان سختگیری کمتری فعالیت می‌‌‌کردند. در این میان برای حل برخی از مشکلاتی که اخیراً با عراق پیش آمده روز گذشته هفدهمین جلسه ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی با موضوع روابط اقتصادی با عراق، برگزار شد. در این جلسه موضوع روابط اقتصادی با عراق به‌عنوان مسأله‌ای پراهمیت و دومین کشور شریک تجاری کشور پرداخته و به مشکلات و محدودیت‌های موجود در این زمینه اشاره و پیشنهاداتی برای رفع این محدودیت‌ها ارائه شد.
یحیی آل اسحاق، رئیس اتاق مشترک ایران و عراق به «ایران» گفت: با توجه به محدودیت تجاری که با عراق ایجاد شده از بانک مرکزی می‌خواهیم که به جای دلار، دینار را قبول کند. یعنی صادرکنندگان ایرانی کالا را به دینار بفروشند و نقل‌وانتقال دلار به صورت کلی حذف شود؛ البته از مدت‌ها پیش دولت سیزدهم تأکید کرده بود که پول‌های ملی باید جایگزین دلار شود. اگر این امر ادامه پیدا کند مشکلات تجار در بازار صادراتی عراق بیشتر خواهد شد. بدین جهت اگر مبنا در تعهدات ارزی با عراق دینار شود، مورد استقبال تجار ایرانی و عراقی قرار خواهد گرفت چرا که مشکلات به حداقل می‌رسد.
به گفته یک مقام آگاه در سازمان توسعه تجارت به جهت مشکلی که با عراق در بحث دلار ایجاد شده، قرار است سیاست‌های جدیدی اتخاذ شود. از آنجا که عراق خواهان کالاهای ایرانی است و سطح همکاری‌های دو کشور بسیار گسترده است و همچنین دو کشور از نظر فرهنگی قرابت دارند، نشست‌هایی بین مسئولان بانک مرکزی ایران و عراق طی روزهای آینده برگزار خواهد شد تا بتوان چالش به‌وجود آمده را حل کرد.
این مقام آگاه در سازمان توسعه تجارت که خواست نامش عنوان نشود تأکید کرد که هیچ موضوعی نمی‌تواند مبادلات تجاری ایران و عراق را کمرنگ کند چرا که دو کشور به‌دنبال افزایش سطح مبادلات هستند و هدف‌گذاری دو کشور این است که حجم مبادلات تجاری را به رقم 20 میلیارد دلار برسانند.
 اشتراکات فراوان تاریخی، فرهنگی و مذهبی بین دو ملت ایران و عراق و توسعه مناسبات سیاسی و اقتصادی دو کشور باعث شده است تا صادرات غیر نفتی ما از ۱۴۵ میلیون دلار در سال ۱۳۸۰ به ۹ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۸ برسد و مجدداً در سال 1400 با رکورد وزنی نزدیک به ۳۰ میلیون تن کالا، به هشت میلیارد و ۹۱۶ میلیون دلار رسیده است و همچنین در سال‌های اخیر، عراق به عنوان دومین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی در کل کشورهای دنیا و اولین مقصد در بین همسایگان ایران بدل شود.
صادرات ایران در سال ۱۳۸۰ تقریباً ۱۴۵ میلیون دلار بود و در سال ۱۳۸۴ با اولین جهش به یک میلیارد و ۲۲۴ میلیون دلار رسید و در سال‌های بعد با شیبی مناسب به دو میلیارد و ۷۶۲ میلیون دلار رسیده است؛ جهش دوم صادرات ایران به عراق به سال ۱۳۸۸ برمی گردد که صادرات چهار میلیارد و ۵۶۰ میلیون دلاری ثبت شده است.سومین جهش صادرات به عراق، ضمن حفظ مسیر رشد، در سال ۱۳۹۱ بود که صادرات کشورمان در این سال به شش میلیارد و ۳۳۷ میلیون دلار رسید و جهش آخر نیز در سال ۱۳۹۷ با هشت میلیارد و ۹۹۰ میلیون دلار بوده است که همچنان در این محور، صادرات غیرنفتی در حال انجام است.
 
 تجار ایرانی هیچ مشکلی برای تجارت با عراق ندارند
روز گذشته جهانبخش سنجابی شیرازی، دبیر کل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در خصوص اخبار منتشر شده درباره محدودیت‌های ارزی میان امریکا و عراق و تأثیر آن بر بازار ایران اظهار کرد: خبری که در فضای رسانه‌ای ایران منتشر شده است با اصل خبر تفاوت دارد. اصل موضوع این است که فدرال رزرو امریکا محدودیت‌های جدیدی برای تبدیل حواله‌های دینار به دلار برای 15 بانک‌ خصوصی عراق در نظر گرفته است. بر این اساس تبدیل دینار به دلار در عراق باید زیر نظر فدرال رزرو امریکا باشد و این موضوع عرضه دلار در بازار عراق را کاهش می‌دهد؛ به بیان دیگر وقتی 15 بانک از شبکه بانکی کشور دچار محدودیت می‌شوند اما از سوی دیگر تقاضا ثابت است این موضوع باعث افزایش نرخ دلار در بازار عراق می‌شود.
به گفته او، شاخص برابری یک دلار در برابر دینار عراقی 8 تا 9 درصد رشد کرده است. پیش از این‌ محدودیت، ۱۴۸ هزار دینار عراقی معادل 100 دلار امریکا بود و امروز 160 هزار دینار عراقی 100 دلار امریکا می‌شود. به عبارت دیگر هر دلار هزار و 600 دینار است.
سنجابی شیرازی گفت: موضوع یاد شده عرضه و تقاضا را در بازار عراق به‌هم زده به طوری که در روزهای اخیر عرضه ارز در این بازار ۴۰ درصد کاهش یافته است. رقم برابری دلار در برابر دینار هم به بیشترین میزان در ۲۰ سال گذشته رسیده است. با توجه به اینکه بازار آزاد ارز ایران هم متأثر از بازارهای سلیمانیه، کابل و امارات است، قیمت‌ها بر خلاف واقعیت‌های درون بازار کشور دچار تغییرات شده است.
دبیر کل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق تأکید کرد: موضوع ارز تأثیر چندانی بر مبادلات تجاری ایران و عراق ندارد و اتفاق خاصی در این فرایند برای تجار ایرانی نیفتاده است. ما قبلاً هم به دلیل تحریم‌ها با عراق به طور رسمی از طریق بانک‌ها مراوده نداشتیم و مراودات با روش‌های دیگری دنبال می‌شد و الان هم تجار ایرانی باید در نظر داشته باشند که در هنگام مبادلات تجاری نوع مبادله خود را با دلار یا دینار عراق از قبل بررسی کنند.
او افزود: با توجه به افت ۱۰ درصدی قیمت دلار در عراق طی یک ماه گذشته این موضوع باید مورد توجه تجار ما باشد. در نهایت باید گفت این اتفاق روی تجارت ما با عراق تأثیر خاصی ندارد و بیشتر یک موضوع داخلی در عراق است. این فعال اقتصادی با بیان اینکه عرضه دلار سازکار خاص خود را دارد، خاطر نشان کرد: اصل موضوع این است که این محدودیت تأمین ارز فیزیکی بازار ایران را با چالش مواجه می‌کند. قیمت‌ها در عراق تابعی از دلار هستند چراکه عراق یکی از بزرگترین واردکنندگان در جهان به شمار می‌آید و هزینه‌های مصروفه مردم بر پایه دلار است و این تغییر قیمت دینار به دلار قیمت تمام شده مصرف‌کنندگان را افزایش می‌دهد و شاهد تغییر محسوس در قیمت کالاها برای مصرف‌کننده عراقی خواهیم بود.
او تأکید کرد: صادرات ایران بر پایه برابری دلار و ریال است هرچه قیمت ارز افزایش پیدا کند فرصت جدید صادراتی خلق می‌شود. افزایش نرخ دلار رشد صادرات را به همراه می‌آورد اما رفع تعهد ارزی باعث می‌شود که افزایش صادرات در آمارها خود را نشان ندهد.

برش

موضوع ارز تأثیر چندانی بر مبادلات تجاری ایران و عراق ندارد و اتفاق خاصی در این فرایند برای تجار ایرانی نیفتاده است
ایران قبلاً هم به دلیل تحریم‌ها با عراق به‌طور رسمی از طریق بانک‌ها مراوده نداشته و مراودات با روش‌های دیگری دنبال می‌شد و الان هم تجار ایرانی باید در نظر داشته باشند که در هنگام مبادلات تجاری نوع مبادله خود را با دلار یا دینار عراق از قبل بررسی کنند
قیمت‌ها در عراق تابعی از دلار هستند چراکه عراق یکی از بزرگترین واردکنندگان در جهان به شمار می‌آید و هزینه‌های مصروفه مردم بر پایه دلار است و این تغییر قیمت دینار به دلار قیمت تمام شده مصرف‌کنندگان را افزایش می‌دهد
عراق به‌عنوان دومین مقصد صادراتی کالاهای ایرانی در کل کشورهای دنیا و اولین مقصد در بین همسایگان ایران بدل شود