اسرائیل و گسترش روابط انرژی بر پایۀ گاز مدیترانه

دیپلماسی انرژی رژیم صهیونیستی

یکی از مهم‌ترین و شاید راهبردی‌ترین موضع‌گیری‌های رهبران سیاسی منطقه، بیانات مقام معظم رهبری در رابطه با قطع شریان‌های حیاتی رژیم صهیونیستی است. اهمیت این موضوع از آنجایی روشن می‌شود که به پیگیری این خط، نه فقط به عنوان یک هدف کوتاه‌مدت برای تحت فشار گذاشتن رژیم در نبرد کنونی، بلکه به عنوان راهبردی بنگریم که در بلندمدت، موجودیت اسرائیل را تهدید می‌کند.  حیاتی‌ترین کالای جهان امروز انرژی است. ما از هر کالایی برای مصرف یا تبدیل آن به یک کالای مورد نیاز دیگر استفاده می‌کنیم.
اما انرژی بنیادی‌ترین کالایی است که برای آغاز هر کاری و به راه انداختن هر زیرساختی یک نیاز دائمی به آن وجود دارد.  اکنون تلاش می‌کنیم با بررسی روابط انرژی برپایه‌ی گاز مدیترانه رژیم صهیونیستی حیاتی‌ترین شریان او که جغرافیای سرزمین‌های اشغالی را با همسایگان دور و نزدیکش پیوند می‌زند، بازشناسی کنیم.
تأمین نفت اسرائیل از كشورهای عضو سازمان همكاری‌ها اسلامی
مجموع ظرفیت پالایشی اسرائیل در دو پالایشگاه حیفا و اشدود در سرزمین های اشغالی معادل 300 هزار بشکه در روز و محل تأمین خوراك آن از نفت وارداتی، عمدتا از قزاقستان و آذربایجان است كه از كشورهای عضو سازمان همكاری‌های اسلامی محسوب می شوند. نیجریه و گابن از اعضای اوپك، دیگر مبادی اصلی واردات نفت را تشكیل می دهد. در مجموع، %40 از سبد انرژی مصرفی در اسرائیل به نفت وابسته است.  با گسترش اختلافات میان دولت مركزی و دولت محلی كردستان عراق كه منجر به توقف صادرات نفت این منطقه به اسرائیل در سال جاری شد، مصر و برزیل به مبادی وارداتی نفت اسرائیل افزوده شده است.
منفعت 90 میلیارد دلاری از منابع گازی
 ݣݣݣݣسرزمین های اشغالی
درآمد صادراتی، تنها مزیت اكتشاف و بهره برداری از منابع گازی سرزمین های اشغالی برای اسرائیل نبوده، بلكه در كاهش هزینه های تأمین برق و كاهش هزینه های مصرف كنندگان خرد و نیز كاهش هزینه های آلایندگی نیز موثر بوده است؛ طی یك دهه گذشته، مجموع عایدی حاصل از گسترش مصرف گاز در اسرائیل معادل 90 میلیارد دلار برآورد می شود. درآمد صادراتی نیز دیگر عایدی حاصل از این منابع است؛ در سال 2022 معادل 2.3 میلیارد دلار درآمد از محل صادرات گاز به اردن و مصر ایجاد شده است.  جهش صادرات گاز به مصر، به عنوان مهم ترین گزینه پیش رو برای صادرات گاز به اروپا از طریق زیرساخت های LNG این كشور، پس از بی نتیجه ماندن تلاش ها برای صادرات گاز مستقیم از خط لوله Med East و صادرات  غیرمستقیم از مسیر تركیه به شمار می رود.
مصر، نخستین شریك تجاری انرژی اسرائیل
پس از عادی سازی روابط مصر به عنوان اولین كشور اسلامی با اسرائیل، از سال 2005 و طی قرارداد 20ساله صادرات گاز این كشور به اسرائیل آغاز، اما به دنبال وقوع انقلاب سیاسی در مصر از سال 2012 متوقف شد. با كشف ذخایر گازی در آب های مدیترانه، جریان گاز در خط لوله EMG معكوس و مصر از سال 2019 به واردكننده گاز از اسرائیل تبدیل شد. در حال حاضر سالانه 5 م‌م‌م گاز (معادل %8 از كل مصرف مصر) از خط لوله EMG به مصر صادر می شود.
با امضای تفاهم نامه میان كمیسیون اروپا، رژیم صهیونیستی و مصر برای صادرات گاز به اروپا احداث خط لوله 65 كیلومتری Hovav  Ramat به Nitzana در دستور كار قرار گرفته تا سالانه 6 میلیاردمترمكعب گاز بیشتری از ذخایر گازی سرزمین های اشغالی به مصر ارسال و روانه بازار اروپا شود.
اردن؛ وابسته به گاز وارداتی از اسرائیل
وابستگی %90 اردن به واردات نفت و گاز برای تأمین انرژی و تولید برق، این كشور را به دیگر مقصد اصلی صادرات گاز توسط اسرائیل تبدیل كرده است. توافق اولیه میان دو دولت در سال 2016 شكل گرفت كه براساس آن اردن به مدت 15 سال در مجموع 45 میلیون متر مکعب از طریق سه خط لوله پیشنهادی دریافت خواهد كرد.
در حال حاضر، از این میان تنها یك خط لوله احداث شده تا اردن از سال 2020 سالانه حداكثر 3 میلیارد مترمكعب گاز از میدان لویاتان دریافت كند. حجم یادشده معادل حدود %60 از كل مصرف گاز اردن را تشكیل می دهد كه به طور عمده در تولید برق به مصرف می رسد.
تركیه؛ مشتری سوخت اسرائیل
بندر جیحان به عنوان نقطه انتهایی دو خط لوله باكو - تفلیس- جیحان و خط لوله كركوك- جیحان، نقشی كلیدی در بارگیری و تامین نفت خام وارداتی اسرائیل دارد. از منظر مبادلات فرآورده و سوخت نیز از سال 2016 و پس از برقراری مجدد روابط میان تركیه و اسرائیل )پس از یك دوره تیرگی روابط ناشی از مناقشه بر سر مسئله فلسطین( در مجموع 200 میلیون لیتر سوخت هوایی و سوخت كشتی )معادل حدود 250 میلیون دلار( به اسرائیل صادر و بیش از 11 میلیارد لیتر گازوئیل )معادل حدود 5 میلیارد دلار( از اسرائیل وارد شده است.
مناقشات مرزی میان كشورهای شرق مدیترانه بر سر تعیین تكلیف منابع گازی شرق مدیترانه، مهم ترین مانع بر سر پروژه صادرات گاز از طریق احداث خط لوله به بندر جیحان و عبور از زیرساخت های گازی تركیه برای انتقال به خاك اروپا بوده است.
جستجو
آرشیو تاریخی