تبلور آرمان به بهای امنیت
آرمانی‌که در آشوب گم نشد
در سالروز شهادت شهید آرمان علی‌وردی مناسب است کمی در مورد این شهید شجاع و کم سن و سال بدانیم و بعد به سراغ بررسی کتاب آرمان عزیز می‌رویم.
مهدیه جاهد
خبرنگار
درباره شهید
آرمان علی‌وِردی متولد 1380 طلبه بسیجی اهل تهران، که از سوی برخی شرکت‌کنندگان در ناآرامی‌های پاییز سال ۱۴۰۱ شکنجه و شهید شد. پخش فیلم‌های شکنجه او از سوی ضاربان و بی‌دفاع بودن وی بین آنها، باعث ایجاد حس همدردی بین بخشی از ایرانیان شد. او را شهید امنیت توصیف کرده‌اند.
چهارده نفر از عاملان اصلی قتل وی دستگیر شدند و متهم اصلی، دلیل حمله خود را تأثیر پذیرفتن از فضای مجازی عنوان کرد.
ماجرای کتاب از کجا شروع شد:
آقای مجید محمدولی وقتی در مراسم چهلم شهید علی‌وردی در مدرسه علمیه حاج آقا مجتهدی حضور پیدا کرده پیشنهاد نگارش کتاب را از آقای کلاته عربی مدیر انتشارات 27 بعثت می‌گیرد.
او در اولین فرصت مقدمات مصاحبه با خانواده شهید، دوستان و هم‌درسان و هم‌رزمانش را فراهم می‌کند. مصاحبه او با مادر و پدر شهید همزمان با برنامه‌های صدا و سیما می‌شود و آنها مجبور به انجام مصاحبه در ساعات پایانی روز و تا دیروقت می‌شوند. بعد از آن سختی کار مصاحبه با دیگر آشنایان شهید می‌رسد که هر کدام از آنها در شهرهای تهران قم و کرج بودند. بخشی از مصاحبه‌ها هم حین مسافرت و در ماشین انجام می‌شود. با همه این سختی‌ها نویسنده کار مصاحبه را در پنج ماه انجام می‌دهد و کتاب را به دست ناشر می‌سپارد.
درباره کتاب
کتاب شامل 24 روایت در 24 فصل است که فصل اول آن حدود دو ساعت قبل از شهادت و فصل پایانی آن لحظه گیر افتادن آرمان تا هنگام شهادت اوست.
نویسنده تمام تلاش خود را کرده است تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن یعنی پنج ماه تمام خاطرات و اتفاقاتی که از آرمان در ذهن و دل خانواده و دوستان و آشنایش ثبت شده را به قلم بیاورد اما در عین حال اتفاقی که برای این شهید در دل تاریخ حک شده را هم نیز در کمال صداقت به صورت جزئی و مستند بازگو کند. گرچه در بسیاری از روایت‌ها مخصوصاً خاطراتی که دوستان نزدیک آرمان از او روایت کردند نویسنده می‌توانست کمی با هیجان و اوج و فرود و فرازونشیب بیشتری به روایت بپردازد و روایت‌ها را از حالت خطی و یکنواخت خارج کند اما طبق گفته خود نویسنده در مقدمه ترجیح داده است تا در جایگاه پژوهشگر-نویسنده کتاب را بیشتر به سمت مستندنگاری پیش ببرد تا نگاهی عمقی به اتفاقات و حوادث داشته باشد. تا پیش از اینکه این کتاب با استفاده از خاطرات و روایات صرفاً خاطره‌گویی در مورد شهید باشد یک مستند مکتوب و تاریخ شفاهی از واقعه نیز باشد. آنچه در کتاب بیشتر به نظر می‌آید همین وجهه تاریخی و ثبت وقایع است. وقتی کتاب را می‌خوانیم به رغم دیگر کتاب‌های شهدا درگیر اتفاق و حادثه می‌شویم تا صرفاً زندگی شهید.گرچه در خلال روایت‌ها به طور کامل با شخصیت اهداف و افکار و خلق و خوی شهید آشنا می‌شویم.
شخصیتی که آرام و قرار نداشت گویی دنیا برایش کوچک‌تر از آن بود که در آن بگنجد. سن و سال کم او، نوع تصمیماتش برای زندگی، مشی و خلق رفتاری او و همه این موارد او را به سمت شهادت سوق می‌داد و این خرده روایت‌ها کاملاً گویای این موضوع بودند. نکته درخشان دیگری که از همین بیست و چهار روایت برمی‌آمد نحوه تعامل مادر شهید با این موضوع بود.
گرچه طی خاطراتی که مادرش در دو فصل روایت کرده است، رابطه و وابستگی عاطفی شدید مادر به فرزند را نشان می‌دهد. باز هم از این کتاب می‌شود به روح والای مادران شهدا در صبر استقامت و کنار آمدن با مشیت الهی پی برد.
مطالب عمده کتاب مخصوصاً در دو فصل ابتدایی و انتهایی همه با پیگیری‌های نویسنده از دوربین‌های مداربسته محل وقوع حادثه، فیلم‌های ضبط شده در تلفن‌همراه عاملان جنایت از ضرب و شتم شهید و همچنین اظهارات آنان در بازجویی‌ها و نیز روایت شاهدان ماجرا به رشته تحریر درآمده است.
در روایت شهادت که فصل اول آن است به طور کامل و با جزئیات طرح آشوب، ایجاد اغتشاش و شلوغی و تمامی اتفاقات به طور جزئی و مستند و کامل روایت شده است. بخشی از تاریخ درگیری‌ها در این دو فصل ابتدا و انتها به طور مفصل توسط نویسنده بیان شده است. کتاب علاوه بر فصول شهادت در چهل صفحه پایانی دارای نگارخانه‌ای از عکس‌های مرتبط با زندگی شهید و روایت‌های عنوان شده است که به جذابیت و حس همدلی کتاب اضافه کرده است.
عنوان کتاب که آرمان عزیز است براساس حکاکی بر سنگ مزار شهید است که با همین خطاب آغاز می‌شود.
در مورد شهید علی وردی تا کنون که سالگرد شهادت اوست دو کتاب و یک مستند تلویزیونی نوشته و ساخته شده است که هر سه به همین نام هستند. شاید اگر زمان بیشتر برای پرداخت به کتاب می‌بود می‌شد نامی بهتر و خلاقانه‌تری برای کتاب در نظر گرفت که مخاطب در جست‌و‌جوها دست کم کتاب مد نظر را پیدا کند و دچار سردرگمی و اشتباه نشود. با این حال صرف نظر از عنوان کتاب، طرح کتاب نیز عجولانه و بدون خلاقیت خاصی پرداخت شده است. با توجه به مخاطبان کتاب که بر اساس سن و سال و نحوه شهادت و زمان شهادت آرمان می‌توانند قشر جوان میهن‌مان باشند و به طور شگفت‌انگیزی با شهید، افکار و آرما‌ن‌هایش همذات‌پنداری کنند و جذب شود طراحی جلد و عنوان نتوانسته است موفق باشد.
در عین حال کتاب آرمان عزیز به عنوان اولین کتاب از شهدای امنیت آشوب‌های پاییز 1401 قابل قبول، خواندنی و عبرت‌آموز است.