بدهی دولت به سیستم بانکی
در پایان دولت دهم بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی کشور 103٫7 هزار میلیارد تومان بود که در پایان دولت دوازدهم به 643٫9 هزار میلیارد تومان افزایش یافت؛ یعنی دولت روحانی فقط در زمینه بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی، 540 هزار میلیارد تومان بدهی بیشتری نسبت به آنچه دولت دهم به جای گذاشت، برای دولت رئیسی به جای گذاشته است.
این بدهی هنگفت به دولت آیتالله رئیسی منتقل شده و یکی از زمینهای سوخته دولت گذشته محسوب میشود.
در حالی که در پایان دولت دهم در تیر 1392 بدهی دولت به بانک مرکزی فقط 18٫9 هزار میلیارد تومان بود، این رقم در هشت سال دولت روحانی با 766 درصد افزایش به 163٫7 هزار میلیارد تومان رسید.
با تدابیر دولت سیزدهم در عدم استقراض از بانک مرکزی، رشد بدهی دولت به بانک مرکزی در ماههای فروردین، اردیبهشت و خرداد 1401 در سه ماه متوالی نزولی شد. در فروردین 1401 بدهی دولت به بانک مرکزی نسبت به ماه مشابه سال قبل 3 درصد کمتر شد. در اردیبهشت 1401 نیز بدهی دولت به بانک مرکزی نسبت به ماه مشابه سال قبل 11 درصد کمتر شد و در خرداد نیز 9 درصد کاهش یافت.
این آمار نشان میدهد که دولت سیزدهم نه تنها از بانک مرکزی استقراض نکرده بلکه توانسته بخشی از استقراضهای دولت قبل را نیز به بانک مرکزی بازپرداخت کند.
این در حالی است که در حدود سه سال پایانی دولت گذشته متوسط رشد بدهی دولت به بانک مرکزی بالای 60 درصد بود.
همچنین بدهی دولت به بانکها نیز از 62٫8 هزار میلیارد تومان در پایان دولت دهم با 564 درصد افزایش به 417٫5 هزار میلیارد تومان رسید. به عبارت سادهتر بدهی دولت به بانک مرکزی در دوره حسن روحانی بیش از 8 برابر و بدهی دولت به بانکها بیش از 6 برابر شد.
علاوه بر این، دولت گذشته در 4 ماه اول سال 1400 که ماههای پایانی عملکردش بود، بیش از 54 هزار میلیارد تومان پول چاپ کرد و با بیانضباطی تمام، کسری بودجه را در این مدت رفع کرد و تبعات وحشتناک تورمی آن را برای دولت آیتالله رئیسی به جای گذاشت.
رقم 54 هزار میلیارد تومان عمدتاً صرف هزینههای جاری دولت گذشته شد تا استقراض از بانک مرکزی پایان کار دولت گذشته باشد.
دولت مردمی سیزدهم تمام 54 هزار میلیارد تومانی را که دولت قبل در چهار ماه نخست سال 1400 از بانک مرکزی استقراض کرده بود، در پایان سال 1400 تسویه کرد.
دولت مردمی در حالی در ابتدای شهریورماه سال 1400، شروع به کار کرد که نه تنها بخش زیادی از ظرفیت انتشار اوراق و استقراض دولت، استفاده شده بود، بلکه 54 هزار میلیارد تومان تنخواه نیز در ماههای ابتدایی سال، به مصرف رسیده بود و کسری بودجه بزرگی که از ابتدا در دل قانون بودجه وجود داشت، فشار سنگینی را برای تأمین هزینههای جاری و عمرانی دولت ایجاد میکرد. با این حال در 29 اسفند 1400 دولت موفق شد بدهی دولت قبل به بانک مرکزی را تسویه کند.
دولت سیزدهم در 2 سال اخیر نسبت به کنترل بدهی به بانکها موفق عمل کرده است. در یک سال منتهی به خرداد 1401 بدهی دولت به بانکها 14 درصد افزایش یافت، در حالی که در یک سال منتهی به خرداد 1400 در دولت گذشته 40 درصد افزایش پیدا کرده بود.
درمجموع، در مدتی که دولت سیزدهم بر سر کار بوده، رشد بدهی دولت به بانکها به شدت نسبت به دولت گذشته پایین آمده است. این در حالی است که متوسط رشد بدهی دولت به بانکها در دولت گذشته 28 درصد بود.