رکورد کاهش تورم در کشور چگونه شکسته شد؟
کاهش 12 درصدی تورم نقطهای در خرداد نسبت به ماه قبل، رکورد جدیدی در اقتصاد ایران از لحاظ سرعت کاهش تورم محسوب میشود. علت کاهش تورم نقطهای در خرداد سالجاری، حذف اثر تورمی اصلاح نرخ ارز ترجیحی است که سال گذشته انجام شد. در خرداد سال 1401 با حذف ارز 4200 تومانی، نرخ تورم نقطهای طبیعتاً نسبت به خرداد 1400 افزایش چشمگیری پیدا کرد که البته دولت با پرداخت یارانههای 300 و 400 هزار تومانی، بخش زیادی از آن تورم را جبران کرد. با این حال، منتقدان دولت تلاش فراوانی کردند که هر ماه با انتشار آمار تورم که طبیعتاً حاوی افزایش تورم نقطهای بود، اینگونه القا کنند که این افزایش ناشی از گرانیهای جدید کالاهای اساسی است.
برای بیان علت کاهش تاریخی تورم در خردادماه، به وضعیت قیمت روغن خوراکی میپردازیم. در خرداد سال 1401 با حذف ارز 4200 تومانی، بیشترین افزایش قیمت در مورد روغن خوراکی رخ داد که قیمت این محصول حدوداً 4 برابر شد و تورم نقطهای آن در خرداد 1401 به 285.3 درصد رسید.
مثلاً یک بطری روغن خوراکی مایع از 15 هزار تومان به 60 هزار تومان افزایش یافت. بنابراین هر بطری روغن 60 هزار تومانی از خرداد 1401 به بعد، مبنای محاسبات آماری تورم روغن قرار گرفت و طبیعی بود که در ماههای بعد از خرداد نیز همین محاسبات آماری در تورم نقطهای ادامه یابد؛ به طوری که شاهد بودیم در همه 12 ماه اخیر تورم نقطهای روغن خوراکی بالای 200 درصد بود.
اما این بدان معنا نبود که هر ماه قیمت روغن خوراکی بیش از 200 درصد افزایش یافته است؛ با این حال این رشد در محاسبات تورم کل هر ماه، اثرگذار بود. منتقدان غیرمنصف دولت سیزدهم چشم خود را روی این واقعیت آماری بسته بودند و هر ماه اینگونه وانمود میکردند که تورم نقطهای خوراکیها به عدد وحشتناکی رسیده و مدعی بودند که این آمارها بیانگر گرانیهای جدید است.
این در حالی است که مردم شاهد بودند به عنوان مثال قیمت روغن خوراکی در یک سال اخیر پس از حذف ارز 4200 در همان سطح مصوب باقی ماند و حتی با تخفیفهایی که کارخانجات دادند، در مقاطعی از قیمت مصوب نیز پایینتر عرضه شد.
اگر ادعای منتقدان دولت درباره مانور بر تورمهای نقطهای بالای 200 درصد 12 ماه اخیر پس از حذف ارز 4200 درست بود و هر ماه روغن این مقدار گران شده بود که اکنون باید قیمت یک بطری روغن خوراکی چند میلیون تومان میشد.
واقعیت این است که از خرداد سال 1401 تا اردیبهشت 1402، اثرات آماری حذف ارز 4200 همچنان در شاخصهای تورم نقطهای و تورم میانگین ادامه داشت و از خرداد 1402 آن اثر آماری به تدریج حذف خواهد شد.
در مورد روغن خوراکی شاهد حذف آن در آمار تورم خرداد هستیم اما در مورد برخی کالاها همچون مرغ از ماههای آینده این کاهش تورم محاسبه خواهد شد چون سال گذشته یکی دو ماه بعد از حذف ارز 4200، قیمت مرغ اصلاح شد چراکه مرغهای تولیدی در آن مقطع، همچنان با نهادههای با ارز 4200 تولیدشده و قیمتگذاری میشد.
در 12 ماه اخیر تورم نقطهای روغن خوراکی به طور متوسط 253 درصد بود اما در خردادماه به 3.3 درصد (نزدیک به صفر) کاهش یافت که مؤید ثبات قیمت روغن در خرداد امسال نسبت به خرداد سال گذشته است.
بدین ترتیب، کاهش 12 درصدی تورم نقطهای خرداد 1402 رقم خورد که سریعترین روند کاهش این شاخص تورم در کشور در دهه اخیر محسوب میشود و از این ماه به بعد، شاهد فروکش کردن آمار تورم میانگین نیز خواهیم بود و این خبر خوشی برای مردم و خبر ناگواری برای حامیان دولت گذشته است.