کوچه هلند بزودی ثبت ملی می‌شود

حمیده امینی فرد / اگر این روزها گذرتان به خیابان وحیدیه تهران افتاد، حتماً سراغ کوچه «هلند» را بگیرید. کوچه بن‌بست محله ارامنه نشین پایتخت که در آستانه سال نو میلادی، حال و هوایش با بیشتر کوچه‌های دیگر تهران فرق می‌کند. داستان کوچه هلند به 57 سال پیش برمی گردد، زمانی که زلزله نحس بویین زهرا با بزرگی ۷٫۲ ریشتر جان 20 هزار نفر را گرفت و حیات آثار تاریخی و میراثی شهر را به خطر انداخت. همان زمان ملکه هلند برای خرید این کوچه پا پیش گذاشت و یک کوچه از کوچه پس کوچه‌های پایتخت ایران را به‌نام هلند کرد. ملکه این کوچه را برای حمایت از زلزله زدگان و برخی ارامنه خریداری کرد تا ازاین طریق دین اش را به ارامنه ایران هم ادا کند. اینکه چرا ملکه هلند و چرا در زلزله بویین زهرا، داستان مفصلی دارد. یکسال بعد از زلزله، ملکه جولیانا، پرنس برنارد و شاهزاده بئاتریس که عالی‌ترین مقامات سلطنتی هلند محسوب می‌شدند، به دعوت رسمی مقامات به ایران آمدند، آنها از چند روستای زلزله زده و پرورشگاه کودکان یتیم هم دیدن کردند و راویان می‌گویند آنقدر تحت تأثیر وضعیت وخیم زلزله زدگان قرار گرفتند که همان زمان دستور دادند تا چند خانه به خرج آنها ساخته شود.
 از آن تاریخ، حالا بیش از نیم قرن می‌گذرد، اما هنوز نام و یاد این کوچه برای ساکنانش زنده است. از آن کوچه حالا همان معماری و تزئینات قدیمی باقی مانده، انتهایش، اما کلیسای تاریخی «ترکمان چاس» است که قدمتش به درازای همین کوچه بن‌بست است. حکایت کلیسا هم بی‌ربط به تاریخ زلزله نیست، کوچه حدوداً 150 متری محله زرکش با حدوداً 40 پلاک که حالا جز دو خانه سنگ مرمری، بافت آجری اش را دست نخورده نگه داشته است. تیرهای چراغ برق و سیم کشی‌های یکی در میان زیر و رو البته از زیبایی‌های سرزمین «گل لاله» و «آسیاب بادی»، تنها یک نام برای این کوچه قدیمی به یادگار گذاشته‌اند، اما ظاهراً قرار است کوچه هلند به دوران زیبایی‌هایش برگردد. احمد مسجد جامعی، عضو شورای شهر تهران که دیروز تهران گردی اش را به منطقه 8 اختصاص داده بود، خبر داده که این تیرها و سیم کشی‌های ناجور و آشفته بزودی، جایشان را به زیبایی‌های بصری می‌دهند. کوچه سنگفرش می‌شود و دو خانه مرمری که وصله نامأنوس معماری خانه‌ها شده‌اند، ظاهر‌شان را به‌دست همان نماهای آجری یکدست می‌دهند. این‌ها البته مقدمه‌ای است تا کوچه هلند که خیلی‌ها در تهران حتی نامش را نشنیده‌اند، ثبت ملی شود. تا به‌گفته او، ثبت ملی این کوچه به نشانه همکاری مشترک ایران، هلند، مسلمانان و مسیحیان باشد. احمد مسجد جامعی در این بازدید از شناسنامه دار کردن کوچه هلند هم خبر داده است.