روایت صعود؛ چگونه هلدینگ نیروگاهی مپنا به بازیساز اصلی صنعت برق ایران تبدیل شد
گروه مپنا
در فاصلهای کمتر از یک دهه، « هلدینگ مپنا» مجموعهای که روزی تنها یک بازوی تخصصی تازهتأسیس در دل گروه «مپنا» بود، امروز به یکی از ستونهای پایدار تولید انرژی کشور تبدیل شده است؛ هلدینگی که با مدیریت داراییهای نیروگاهی، توسعه تجدیدپذیرها، سرمایهگذاری هدفمند و بهرهوری استراتژیک، توانسته درآمد عملیاتی و سود خالص خود را با رشد چشمگیری نسبت به عملکرد دو سال گذشته به 4.1 هزار میلیارد تومان و بازده داراییها (ROA) از 9.3درصد در سال 1401 به 50.3درصد در سال 1403 برساند. میزان سود خالص وپنا نیز با حدود 370درصد رشد از 878.6 میلیارد تومان به 4.1 هزارمیلیارد تومان افزایش یافته و سود پایه هر سهم 2063 ریال است. رشدی افزایشی که بهتنهایی نشان میدهد این هلدینگ دیگر صرفاً یک مجموعه صنعتی نیست، بلکه بازیگری تعیینکننده در آینده انرژی ایران است.
صنعت برق ایران طی سالهای گذشته بارها در معرض چالشهایی قرار گرفته که بسیاری از زیرساختها را تحت فشار گذاشته است؛ رشد تقاضا، تابستانهای گرمتر، نیاز صنایع به برق پایدار و ضرورت ورود فناوریهای نو، همگی تصویر تازهای از آینده انرژی کشور ترسیم کردهاند. در چنین شرایطی، نقش هلدینگهای تخصصی اهمیت دوچندان یافته است؛ مجموعههایی که نه تنها باید ظرفیت جدید ایجاد کنند، بلکه باید داراییهای موجود را به شکلی پایدار و اقتصادی مدیریت کنند. میان نامهایی که در این سالها نقشآفرینی پررنگ داشتهاند، «گروه مدیریت نیروگاهی مپنا» جایگاهی ویژه دارد؛ هلدینگی که امروز مدیریت نیروگاههای بزرگ کشور، پروژههای تجدیدپذیر، آب شیرینکنها و طرحهای توسعه در نقاط مختلف ایران را بر عهده دارد و سهمی موثر در امنیت انرژی کشور ایفا میکند.
در چشمانداز پویای اقتصاد ایران، گروه مپنا همواره نمادی از خودباوری ملی، نوآوری فناورانه و توان اجرایی بینظیر بوده است. اما در این میان، «هلدینگ مدیریت نیروگاهی ایرانیان مپنا» که با نام اختصاری «ومپنا» شناخته میشود، همچون قلب تپندهای، نقش محوری در تأمین و تضمین پایداری انرژی کشور ایفا میکند. این هلدینگ تخصصی که در خردادماه ۱۳۹۵ با تصمیم استراتژیک گروه مپنا و با هدف تمرکز بر داراییها و طرحهای نیروگاهی تأسیس شد، تنها در کمتر از یک دهه، به نقطه عطفی در صنعت برق ایران تبدیل گشته است. مرور کارنامه نیمه نخست سال مالی جاری این هلدینگ نشان میدهد که «ومپنا» نه تنها در قامت یک تأمینکننده انرژی، بلکه به عنوان پیشگامی در تحول صنعتی و ارتقای بهرهوری، قدمهای بلندی برداشته است. این گزارش، با نگاهی عمیق به عملکرد مالی و عملیاتی، ساختار سهامداری، مأموریتها، چشماندازها و رقابتهای جهانی ومپنا، تصویری جامع از این بازیگر کلیدی در عرصه انرژی کشور ارائه میدهد. تولد ومپنا در سال ۱۳۹۵، پاسخی هوشمندانه به نیاز فزاینده تمرکز و تخصصیسازی در مدیریت داراییهای نیروگاهی گروه مپنا بود. این اقدام، زمینه را برای یک جهش بزرگ در کارایی و سودآوری فراهم آورد. تنها سه سال پس از آغاز فعالیت، در سال ۱۳۹۸، با انتقال سهام نیروگاه پرند مپنا از شرکت مادر به ومپنا، عملاً مدیریت بخش عمدهای از تولید برق گروه مپنا زیر چتر این هلدینگ قرار گرفت. این حرکت، نشانهای روشن از اعتماد گروه مادر به توانمندیهای رو به رشد ومپنا بود.اما مهمترین گام در سال ۱۳۹۹ برداشته شد؛ نقطه عطف دیگر در مسیر توسعه ومپنا، افزایش سرمایه بزرگ به دو هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۹ بود. این افزایش سرمایه، با دریافت موافقت اصولی از سازمان بورس برای تبدیل شدن به هلدینگ سهامی عام همراه شد، که نه تنها توان مالی شرکت را تقویت کرد، بلکه آن را به نهادی مالی و پیشرو در بازار سرمایه کشور تبدیل ساخت.
ساختار مالکیت و ترکیب سهامداران
در حال حاضر، ومپنا با ساختار مالکیت شفاف و متوازن خود، جایگاه مستحکمی در بازار دارد. ترکیب سهامداران این هلدینگ به شرح زیر است:
گروه مپنا ۷۰.۷۶ درصد
صندوق بازارگردانی مپنا ایرانیان ۱۸.۳ درصد
شرکت سرمایهگذاری صنایع
برق و آب صبا ۳.۳۱ درصد
سهامداران حقیقی ۶.۹۸ درصد
شرکت سرمایهگذاری
پیشگامان سریر رضوی ۰.۹۸ درصد
این ترکیب، نمایانگر همافزایی میان سهامداران عمده و حضور فعال سهامداران حقیقی است که میتواند به نقدشوندگی و شفافیت بیشتر در بازار کمک کند.
مأموریت و افق پیشرو
مأموریت و افق پیشرو در هلدینگ مدیریت نیروگاهی ایرانیان مپنا، تنها یک عبارت یا یک بیانیه رسمی نیست؛ بلکه خلاصهای است از یک فلسفه مدیریتی که طی کمتر از یک دهه، هلدینگ را از یک بازوی تخصصی در دل گروه مپنا به یکی از بازیگران محوری صنعت برق ایران و منطقه تبدیل کرده است. آنچه امروز در ساختار این هلدینگ دیده میشود، نتیجه مجموعهای از انتخابهای آگاهانه، برنامهریزی هدفمند و رویکردی است که بهجای تمرکز بر یک حوزه محدود، آینده انرژی را در مقیاسی وسیعتر و چندلایهتر میبیند.
اگر بخواهیم مسیر مپنا و خصوصاً هلدینگ نیروگاهی آن را در چند جمله خلاصه کنیم، باید گفت این مجموعه از همان آغاز، تولید برق را تنها نقطه شروع میدانست، نه مقصد. مأموریت تعریفشده برای ومپنا این بود که همچون یک «نقطه اتصال» میان صنعت برق، انرژیهای نو، پروژههای آب و پساب و مدلهای جدید سرمایهگذاری عمل کند؛ جایگاهی که نه صرفاً در قالب یک شرکت تولید برق، بلکه در قامت یک بازیگر زیرساختی ملی معنا پیدا میکند.
مأموریتی با ابعاد چندگانه: توسعه، مالکیت، بهرهبرداری، مدیریت داراییها، و البته آیندهپژوهی در صنعتی که جهان بهسرعت در حال بازتعریف آن است.
این نگاه چندبعدی، پاسخی مستقیم به چالش ساختاری صنعت برق ایران نیز بوده است. صنعتی که برای دههها بر توسعه نیروگاههای حرارتی کلاسیک تکیه داشت، اما طی سالهای اخیر با افزایش مصرف، ورود صنایع جدید، تنش آبی، گرمایش اقلیم، نوسانات شدید بار فصلی و ضرورت کاهش آلایندهها مواجه شده است. مجموعهای از متغیرهایی که دیگر با مدلهای قدیمی و تکبعدی تولید برق پاسخ داده نمیشود.
به همین دلیل، مأموریت ومپنا از ابتدا بر «تنوعبخشی به سبد انرژی» بنا شد؛ یعنی در کنار نیروگاههای حرارتی، ورود به تجدیدپذیرها، واحدهای تولید همزمان آب و برق، سیستمهای بازیابی انرژی و مدلهای سرمایهگذاری مشارکتی.
در این میان، نقش «پروژههای آب و پساب» در مأموریت هلدینگ نقطهای کلیدی است.
ایران در آستانه یک بحران آبی پیچیده قرار دارد و توسعه صنایع و شهرها بدون تأمین منابع پایدار آب، عملاً غیرممکن است. نیروگاههای تولید همزمان برق و آب، پروژههای شیرینسازی و واحدهای بازیافت پساب صنعتی، علاوه بر اهمیت اقتصادی، نقش مستقیمی در توسعه پایدار و امنیت منابع کشور دارند.
ورود مپنا به این حوزهها نشان میدهد که مأموریت این هلدینگ، یک مأموریت «فناورانه ـ زیرساختی» است، نه صرفاً مالی یا عملیاتی.
اما بخش دوم مأموریت، یعنی «چشمانداز آینده»، نقطهای است که ومپنا را از بسیاری از بازیگران داخلی متمایز میکند. چشمانداز رسمی شرکت چنین بیان شده که «تبدیل شدن به نخستین هلدینگ سرمایهگذاری صنعت آب و برق کشور و خاورمیانه با تکیه بر فناوریهای نو و سازگار با محیط زیست». این عبارت، شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما بهصورت دقیق تعریفکننده چهار محور راهبردی است که در این راستا از منظر رهبری داخلی، ومپنا نمیخواهد یک مجموعه صرفاً اجرایی باقی بماند.
هدف آن است که در حوزه سرمایهگذاری و مدیریت داراییهای نیروگاهی، تبدیل به مرجع رسمی و بازیگر اول کشور شود؛ جایگاهی که اکنون نیز بخش مهمی از آن را در اختیار دارد.
در ادامه اگرچه بسیاری از شرکتهای ایرانی در حوزه انرژی در سطح ملی فعالاند، اما رویکرد ومپنا بر «ورود به بازارهای منطقهای» یعنی حوزهای شامل کشورهای خلیج فارس، شرق مدیترانه، آسیای غربی و شمال آفریقا استوار است.
منطقهای که با رشد جمعیت، توسعه صنایع و نیاز فزاینده به برق، از پتانسیل بزرگ سرمایهگذاری برخوردار است. چشمانداز شرکت تأکید میکند که آینده مپنا بر فناوریهای سازگار با محیط زیست بنا خواهد شد؛ یعنی انرژیهای پاک، بهینهسازی مصرف، دیجیتالیسازی داراییهای نیروگاهی، سیستمهای هوشمند مدیریت بار و مدلهای جدید تولید برق با راندمان بالا. این تمرکز، جایگاه شرکت را از یک سازنده یا بهرهبردار سنتی، به یک بازیگر فناورانه ارتقا میدهد. گفتنی است که در جهانی که سیاستهای کربنزدایی در حال تغییر ریل اقتصاد انرژی هستند، مپنا قصد دارد پروژههای خود را با معیارهای زیستمحیطی سازگار کند. این نگاه، هم از نظر اقتصادی ضروری است و هم از نظر اعتبار بینالمللی. نکته مهم اما این است که چشمانداز ومپنا، نه یک شعار توسعهای، بلکه نتیجه تجربه و عملکرد چندساله است. این هلدینگ در عمل نشان داده که توانایی تحقق افقی چون «مدیریت نیروگاههای حرارتی بزرگ کشور، توسعه تجدیدپذیرها، مشارکت در پروژههای آب و طراحی مدلهای اقتصادی» را دارد که هماکنون در چند نیروگاه نمونه در حال اجراست.
این عملکرد ثابت میکند چشمانداز ارائهشده، ادامه طبیعی مسیری است که شرکت از سال ۱۳۹۵ آغاز کرده. علاوه بر این، چشمانداز شرکت در مقایسه با روندهای جهانی نیز یک رویکرد کاملاً بهروز و همسو با آینده انرژی است. امروز جهان به سمت نیروگاههای کلاس F و H، توربینهای راندمانبالا، ذخیرهسازهای انرژی، سیستمهای دیجیتال پایش لحظهای و انرژیهای تجدیدپذیر عظیممقیاس حرکت میکند. در چنین شرایطی، مأموریت ومپنا مبنی بر توسعه فناوریهای نو، نشان میدهد که این هلدینگ قصد دارد جایگاه خود را نه فقط در ایران، بلکه در منطقه ارتقا دهد.
در کشورهایی مانند امارات، عربستان و عمان، پروژههای عظیم انرژی پاک و نیروگاههای راندمانبالا در حال توسعهاند و رقابت در صنعت برق منطقه نهتنها مالی، بلکه فناوریمحور شده است. اینکه مپنا چشمانداز خود را بر «رهبری منطقهای» تعریف کرده، بهمعنی ورود به این رقابت و اعتماد به توان داخلی است؛ اعتمادی که ریشه در چندین دهه تجربه و موفقیت صنعتی گروه مپنا دارد.
مپنا آینده خود را نه در توسعه کمی پروژهها، بلکه در توسعه کیفی صنعت برق و آب ایران تعریف کرده. آیندهای که در آن تولید انرژی، مدیریت مصرف، پایداری محیط زیست، اقتصاد آب، فناوریهای نو و رهبری منطقهای، همه بهعنوان اجزای یک منظومه واحد دیده میشوند. این نگاه جامعنگر، همان نقطهای است که ومپنا را از یک هلدینگ صنعتی به یک «معمار آینده انرژی ایران و خاورمیانه» تبدیل کرده است.

