الهام یوسفی
گروه سیاسی

رئیس جمهوری این جمله را بارها در نشست‌های مختلف و به اقشار مختلف مردم گفته: «باور دارم در کشور هیچ مانعی وجود ندارد، یا راهی پیدا می‌کنیم، یا راهی جدید می‌سازیم.» تفویض اختیارات به استانداران و از درون آن، تعریف نقش جدید برای توسعه تجارت همسایگی برای 16 استان مرزی کشور، از جمله همین راه هایی است که رئیس جمهوری بیان می کند؛ راهی برای مقابله با چالش‌های اقتصادی تحمیل شده از بیرون و ابزاری برای گره‌گشایی‌ها و توسعه اقتصادی استان‌ها از درون استان‌ها. دوشنبه گذشته نشستی در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد تا کارنامه این تجربه در یک سال گذشته بررسی شود. این نشست تخصصی و راهبردی با حضور مسعود پزشکیان رئیس‌جمهوری، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و با مشارکت استانداران 16 استان مرزی به منظور بررسی راهکارهای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های اقتصادی استان‌های مرزی برگزار شد. رئیس دفتر رئیس جمهور، وزرای کشور، اقتصاد، صمت، جهاد کشاورزی و رؤسای سازمان برنامه و بودجه و بانک مرکزی هم در این جلسه حضور داشتند. مطابق گزارش منتشر شده، هدف این نشست «بررسی راهکارهای بهره‌برداری حداکثری از ظرفیت‌های اقتصادی مرزها، رفع موانع اجرایی و حقوقی، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای با کشورهای همسایه و تأمین پایدار کالاهای اساسی» بود.
بنابر ملاحظات اشاره شده، این نشست را می‌توان تضمین کننده تداوم مسیر دولت چهاردهم در تمرکززدایی مدیریت اقتصادی برای مسأله‌های محلی کشور و تقویت نقش استان‌های مرزی در تجارت خارجی خواند. دیپلماسی همسایگی و تجارت مرزی یکی از راهبردهای دولت چهاردهم در مسیر عبور از چالش‌ها و فعال‌سازی ظرفیت‌های داخلی به‌شمار می‌رود. از نگاه دولت، واگذاری بخشی از اختیارات اقتصادی و بازرگانی به استانداران مرزی، زمینه بهره‌برداری هدفمند از ظرفیت‌های این استان‌ها را فراهم می‌کند؛ استان‌هایی که در کنار چالش‌های امنیتی، از مزیت‌های مهمی چون مرزهای فعال، بازارچه‌های مرزی، مسیرهای ترانزیت و پیوندهای فرهنگی و اقتصادی با همسایگان برخوردارند. پزشکیان بارها در سخنرانی‌های خود تأکید کرده که دولت به استانداران استان‌های مرزی «اختیارات ویژه» خواهد داد تا بتوانند از ظرفیت مرزها بهره‌برداری بیشتری داشته باشند. به باور او دیپلماسی مرزی دیگر یک مساله صرفاً سیاسی نیست، بلکه پلی است میان توسعه اقتصادی، ارتقای معیشت مرزنشینان و گسترش نقش‌آفرینی بخش خصوصی در تعاملات منطقه‌ای. بر همین مبنا، دولت چهاردهم «دیپلماسی مرزی» را یکی از سیاست‌های خود در عرصه منطقه‌ای می‌داند و معتقد است استان‌های مرزی باید نه به‌عنوان مناطق حاشیه‌ای، بلکه به‌مثابه راه‌های ارتباطی و توسعه‌ای کشور دیده شوند. در این نگاه، استانداران مرزی نقشی محوری در مدیریت روابط اقتصادی با کشورهای همجوار و تقویت تاب‌آوری اقتصادی کشور در برابر چالش‌های بیرونی دارند.
درباره اینکه در زمینه دیپلماسی مرزی و تجارت همسایگی چه راهی رفته شده و استان‌های مرزی از این ظرفیت‌های تازه چه بهره‌ای برده‌اند، با منوچهر حبیبی استاندار کرمانشاه گفت‌وگو کرده‌ایم. درباره ابعاد اقتصادی و اجرایی سیاست جدید دولت در حوزه دیپلماسی مرزی هم با مهدی دوستی، معاون امور هماهنگی اقتصادی وزارت کشور گفت‌وگو کرده‌ایم.