به رغم طوفان سهمگین کرونا نشر از تکاپو نیفتاده است

گروه فرهنگی/ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین افتتاحیه نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران نقش برپایی این رویداد تازه حوزه نشر  در دسترسی راحت‌تر شهرها و مناطق دورافتاده به کتاب را مثبت ارزیابی کرد و از سویی با تأکید بر ضرورت توجه به برقراری عدالت فرهنگی از این گفت که باید به عدالت فرهنگی از بعد انسانی و همچنین دیپلماسی فرهنگی توجه داشته باشیم.
آسیب حداقل 40 درصدی به نشر
سید عباس صالحی در این مراسم که روز گذشته به میزبانی خانه کتاب و ادبیات ایران برگزار شد ضمن اشاره به شرایطی که کرونا در عرصه داخلی و خارجی سبب شده و  آسیبی که به صنعت نشر تحمیل کرده گفت: «از حدود یک سال پیش صنعت نشر متأثر از شیوع ویروس کرونا آسیب‌های جدی دیده که البته ادامه دارد؛ برآورد دقیقی از میزان این آسیب‌ها وجود ندارد، اما بر اساس نتایج پژوهش پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات در آذرماه و گفته 60 درصد ناشران، شیوع ویروس کرونا منجر به آسیبی حداقل
40 درصدی به صنعت نشرمان شده است.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: «تأثیر لغو سی‌وسومین دور نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی کاملاً محسوس بوده و  صنعت نشر را با آسیب‌های جدی مواجه کرده است، اما در این شرایط و مشکلات واضح و روشن، چند نکته قابل‌ ذکر است،نخست جامعه نشر باوجود همه شرایط سخت، تکاپو و فعالیت خود را تداوم بخشید. بر اساس نظرسنجی پژوهشگاه مشخص‌ شده 8/67 درصد ناشران کتاب چاپ اول منتشر کرده‌اند که 24 درصد از این تعداد بیش از 10 عنوان چاپ نخست داشته‌اند که نشان‌دهنده توجه جامعه نشر به فضای تولید اندیشه است و کرونا مانع  تحرک نبوده و علاوه‌ بر این تلاش ناشران در حد قابل قبولی جریان نشر را تداوم بخشیده است. صالحی با اشاره به فضای مطالعه کتاب در شرایط کرونا با اتکا به نتایج نظرسنجی پژوهشگاه گفت: «در فروردین‌ماه که زمان نخستین دوره اوج کرونا و قرنطینه شناخته می‌شود سهم مطالعه کتاب قابل‌توجه بوده و حدود 27 درصد افراد مورد پرسش مطالعه کتاب را فعالیت اوقات فراغت خود مطرح کرده‌اند.  از سوی دیگر پاره‌ای از اتفاقات در یک سال گذشته به کمک آمده و نشان می‌دهد جریان حوزه فرهنگ مکتوب از سوی ناشران و مخاطبان مورد توجه بوده، ازجمله اینکه در سه مقطع برگزاری طرح‌های حمایتی مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران در سال جاری یک‌میلیون و 200 نسخه کتاب معادل ارزش ریالی 50میلیارد تومان کتاب فروخته‌ شده که نشان می‌دهد به‌رغم طوفان سهمگین کرونا جریان فرهنگ مکتوب، تولید کتاب، کتا‌بفروشی و مطالعه‌ همچنان پویا و زنده است.» وی درباره برگزاری نمایشگاه مجازی کتاب تهران نیز تصریح کرد: «پیش‌تر فضای مجازی به کمک صنعت نشر و فرهنگ کتابخوانی آمده بود اما به نظر می‌رسد با شیوع کرونا سرعت بیشتری پیداکرده است؛ مطابق با نظرسنجی آذرماه پژوهشگاه، 3/69 درصد جامعه آماری ناشران از فضای مجازی برای اطلاع‌رسانی و تبلیغات استفاده کرده است. فضای اطلاع‌رسانی، از تبدیل دیتا به متن به تولید پادکست، قصه، روایت، نقالی به‌عنوان یکی از هنرهای کهن برای تبلیغ کتاب متحول شده است.»
گسترش فروش اینترنتی کتاب
صالحی با تأکید بر توجه بیشتر اهالی نشر به بهره‌مندی از قابلیت‌های فضای مجازی در دوره شیوع کرونا ادامه داد: «علاوه‌بر بحث تبلیغ کتاب در فضای مجازی فروش کتاب در این فضا  توسعه پیداکرده است. براساس نظرسنجی آذرماه پژوهشگاه، 50درصد ناشران  از فضای مجازی برای فروش کتاب استفاده می‌کنند؛ از سوی دیگر در ارتباط با کتاب‌های الکترونیکی هم با روندی رو به رشد روبه‌رو شده ایم؛ در پیمایش مذکور مشخص شد 6/46درصد مردم ایران کتاب می‌خوانند و از این تعداد 2/19 درصد کتاب الکترونیکی و از این تعداد 2/10 درصد بیش از کتاب کاغذی، کتاب الکترونیکی مطالعه می‌کنند.  نتایج این نظرسنجی نشان می‌دهد ذائقه مصرف ایرانی‌ها در مطالعه تغییر کرده و جدید محسوب می‌شود.» او با اشاره به اینکه فضای مجازی از قابلیت‌های بالایی برخوردار است برپایی این نمایشگاه را تجربه ای تازه‌ خواند که اتفاقات تازه‌ای هم در پیش خواهد داشت . وی ادامه داد:«نکته دیگر این‌که جهان امروز جهانِ داده است و قدرتمندان براساس داده‌کاوی اطلاعات جریان برنامه‌ریزی را انجام می‌دهند. جهان امروز جهان پول نیست ،بلکه جهانِ داده است و قابلیت‌های فضای مجازی این قدرت را افزایش داده است.» پایان گفته‌های وزیر ارشاد با تأکید بر این مسأله همراه شد که همه ویژگی‌‌های نمایشگاه مجازی کتاب به معنای این نیست که نمایشگاه فیزیکی برگزار نشود، بلکه این تحلیل وجود دارد فرهنگ مکتوب بال جدید پیداکرده است؛ در این مراسم محسن جوادی، معاون امور فرهنگی، ایوب دهقانکار، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران هم حضور داشتند و به ذکر نکاتی درباره این رویداد تازه نشر پرداختند.
گفتنی است که نمایشگاه مجازی کتاب تهران از امروز، یکم تا ششم بهمن‌ماه به آدرس
https://tehranbookfair.ir/  آماده ارائه خدمات به مخاطبان است.