از نجابت شهر کم نکنیم

محمد بلوری  
روزنامه‌نگار‌
هفته نامه توفیق از سال 1302 تا سال 1350 چیزی حدود نیم قرن شب‌های جمعه منتشر می‌شد. ساختمان این مجله هم که پاتوق طنزنویس‌های آن روزگار بود و نسلی از طنزنویس‌های امروزی را پرورش داد، مکانی بود پرخاطره برای همه آن چهره‌هایی که روزگاری به این ساختمان رفت و آمد داشتند. تخریب ساختمان توفیق، در واقع تخریب بخشی از تاریخ مکتوب و طنز معاصر و مطبوعاتی ایران بود که میراثی از گذشته را با خود داشت. اینجا مرکز اولین چاپخانه رنگی بود که خود مجله توفیق را شامل می‌شد و تحریریه هم به همان‌جا رفت و در واقع هم مرکز چاپ بود و هم مرکز نشر. مثل بسیاری دیگر از دوستان و همکاران مطبوعاتی‌ام، من هم به این ساختمان رفت و آمد داشتم و با خسرو شاهانی، فکور و... که در توفیق مشغول بودند و طنازی می‌کردند آنجا گپ‌وگفت می‌کردیم.
سانسور در آن دوره بسیار شدید بود و قبل از ساواک محرم‌علی‌خان در شهربانی بود که وظیفه سانسور را او به عهده داشت و استوار بازنشسته‌ای بود که به روزنامه‌ها می‌آمد. بیشتر مراجعات به همین ساختمان چاپخانه توفیق بود و به خاطر حساسیت‌هایی که رژیم به مسأله طنز داشت مسلماً سختگیری‌ها هم در این حوزه بیشتر بود. خوب یادم هست که کسی نوشته بود: «باد» به معنی پنچرگیری و... سانسورچی گفته بود منظور چیست؟ زنده باد یا مرده باد؟ حتماً منظورتان مرده باد شاه است! پس نویسنده باید برود ژاندارمری. به قول عربانی، از بس این ساختمان نویسندگان طناز در خودش جا داده بود که خود ساختمان هم آدم را به خنده می‌انداخت و تبسمی به لب می‌نشاند. توفیق، مکتبی برای طنز و کاریکاتور بود که جوان‌های علاقه‌مند را از همه جای ایران دور خود جمع کرده بود و به آنها چیز یاد می‌داد و همین‌ها نسل به نسل طنزنویسی را ادامه ‌دادند. امروز چنین مرکزی، که مثل دانشگاه عمل کند وجود ندارد و از طرف دیگر، آن‌جا می‌توانست مرکز طنزنویسانی باشد که همچنان فعال هستند و استعدادهای نو را دور هم جمع کند. تخریب چنین ساختمان‌هایی باعث می‌شود که ما از نجابت شهر خود کم کنیم و نباید چنین اتفاقی بیفتد. من از همه مدیران فرهنگی و مسئولان در شورای شهر و شهرداری می‌خواهم که توجهی ویژه به این ساختمان‌ها داشته باشند، چون این ساختمان‌ها، نه فقط ساختمان‌هایی قدیمی، بلکه ساختمان‌هایی با ریشه‌های مهم فرهنگی هستند که می‌توانند مرکزی باشند برای رشد و پرورش نسل‌های جدید. نو شدن نباید مساوی با تخریب گذشته باشد.‌‌