
حریق به جنگلهای هیرکانی گلستان رسید
آتش در توسکستان
زهرا کشوری
خبرنگار
آتش به پاییز گلستان رسید و جنگلهای توسکستان را طعمه حریق کرد. سه روز است که درختان و درختچههای این منطقه در شعلههای آتش میسوزند. پاییز فصل آتشسوزی جنگلهای شمال است؛ همانطور که تابستان فصل خاکسترنشینی جنگلهای زاگرس بود. «هادی کیادلیری» دبیر مرجع ملی تنوع زیستی کشور در گفتوگو با «ایران» پاییز گلستان را آتشبارتر از دو استان شمالی دیگر میداند. به گفته او خشکسالی در گلستان خودش را بیشتر از گیلان و مازندران نشان میدهد. بارشهای ۲ هزار میلیمتری گیلان به گلستان که میرسد به ۶۰۰ میلیمتر میرسند. درختها در گلستان بیشتر خشک میشوند. رطوبت کم میشود. به گفته او پاییز تنها یک جرقه میتواند آتش در گلستان بیفکند. تغییر اقلیم هم مزید بر علت شده تا درختان جنگلهای هیرکانی طعمه حریق شوند. کیادلیری میگوید: «منطقه توسکستان مقصد گردشگران بسیاری است. مواد قابل اشتعال هم در پاییز در منطقه زیاد است. کافی است یک کبریت خاموش نشده در پاییز توسکستان رها شود. تراکم درختان در شمال هم باعث میشود که درخت پشت درخت طعمه حریق شود.» او شدت آتش سوزی در جنگل را به دو دلیل وابسته میداند. کیادلیری میگوید: «اگر میزان آتشسوزی شدت داشته باشد آتش به تنه و تاج درخت سرایت می کند و آنرا از بین می برد. در هر صورت در آتشسوزی زیستگاه از بین میرود حتی اگر آتشسوزی سطحی باشد. اما زمانی که آتش به تنه و تاج درختان میزند اکوسیستم توان احیا و بازیابی خودش را از دست میدهد! او وضعیت شکننده و بیدفاع گلستان در برابر هجوم پاییزی آتش را نتیجه تغییر اقلیم نمیداند. او اعتقاد دارد جادهسازی، ویلاسازی، بهرهبرداری بیرویه از جنگل و حضور بیضابطه گردشگر جنگلهای گلستان را در شکنندهترین شکل خود قرار داده است. این اکوسیستم ضعیف در مواجهه با تغییر اقلیم از هم می پاشد. او میگوید: «شاهد آن هم آتشسوزیهای شدیدی است که احیا و ترمیم اکوسیستم را از توان جنگل خارج میکند.»
هادی کیادلیری میگوید: «سازمان جنگلها فاقد امکانات و تجهیزات اطفای حریق است اما قوانین به این سازمان اجازه میدهد تا از تجهیزات سایر دستگاهها و ارگانها برای حفاظت از جنگلها استفاده کند.» در آتشسوزی جنگلهای توسکستان بالگرد هلال احمر از تهران به دو منطقه «پنبول چال» و «مازو آرام» اعزام شد. طی مسیر تهران تا بلندیهای صعبالعبور مناطق جنگلستان، میدان را به حریق داد تا درختهای قدیمی را ببلعد. آتشسوزی گلستان داغی هر ساله است. در اواسط سال ۸۵ این جنگلها برای ۵۰ روز متوالی پشت سر هم سوختند. بنابراین لزوم ایجاد پایگاه هوایی اطفای حریق در جایی میان سه استان شمالی امری حیاتی است. از عمر این مطالبه دو دهه میگذرد. در این دو دهه جنگلهای هیرکانی تلفات بسیاری دادهاند اما آن توافق که باید داغ دل هر ساله جنگلهای باستانی را سرد کند، به امضا نرسید. سازمان جنگلها در گلستان میزان تلفات جنگلی در آتشسوزی تا زمان نگارش این گزارش را 10 هکتار اعلام میکند. با وجود صعبالعبور بودن منطقه بخشی از آتشسوزی منطقه توسکستان با کمک نیروهای مردمی منابع طبیعی و هلال احمر خاموش شد.
ابوطالب قزلسفلو مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان به مهر میگوید: این آتشسوزیها شامگاه یکشنبه در ارتفاعات توسکستان شروع شد. قزلسفلو با بیان اینکه تلاش برای اطفای آتش در توسکستان ادامه دارد، اظهار امیدواری کرد که امروز حریق به طور کامل اطفا شود. عصر (دوشنبه) با تلاش نیروهای منابع طبیعی، محیط زیست، نیروهای مردمی و امدادی آتش مهار شد. اما هماکنون (سهشنبه) آتش در سه جبهه مهار شده در جبهه شمال غربی با وزش باد که صبح اتفاق افتاد، دوباره شعلهور شده است. به گفته قزلسفلو روز دوشنبه حدود ۷۰ نیروی عملیاتی در منطقه دچار حریق حضور داشتند و سهشنبه نیروهای تازه نفس با بالگرد اضافه شدند تا از این افراد پشتیبانی کنند. او میگوید: «برای کمک به اطفا به شهرستانهای استان فراخوان داده شده و نیروهای مردمی و بسیجی هم پای کار آمدهاند.»
به گفته او پوشش منطقه درختچهای بوده و برای مهار آتش چارهای جز زدن آتشبر وجود نداشت. علاوه بر زدن آتشبر، نیروها هم به تجهیزاتی همچون دمنده، فلکس بک، آتشکوب و غیره مجهز هستند تا اطفای کامل صورت گیرد.
گیاه دارویی مورینگا در کازرون کشت شد
شیراز- یک زوج جوان کارآفرین برای اولین بار، گیاه دارویی مورینگا را در بخش جره و بالاده کازرون کاشتند. به گزارش ایرنا، عالمه صابری بانوی کارآفرین سه شنبه در این باره گفت: گیاه مورینگا را درخت معجزه می شناسند و با توجه به اهمیت زیاد دارویی، درکشورهای دیگر سرمایه گذاری خوبی روی کاشت این درخت انجام می دهند. وی گفت کاشت این گیاه از حدود هفت سال قبل در ایران شروع شد و ماهم مشتاق به کشت دراین منطقه شدیم. این بانوی کارآفرین افزود: در خارج کشور، به ویژه در کشور آلمان داروی سرطان ریه را از این گیاه تولید می کنند و به کشور وارد می شود. صابری اضافه کرد: از دیگر مزایای کاشت این گیاه، مصرف کم آب و اشتغال زایی درمنطقه است. اشکان ایمانی همسر این بانوی کارآفرین هم گفت: با توجه به اینکه این گیاه دارویی درایران کمتر شناخته شده است و منطقه جره و بالاده از ظرفیت آب و خاک خوب برای کشت برخوردار است اقدام به کشت این گیاه کردیم. وی اضافه کرد، این گیاه در یک دوره یکساله به مرحله برداشت می رسد و عمر آن بدون آبیاری تا ۲۵ سال است. کارشناس و مسئول خدمات کشاورزی بخش جره و بالاده نیز گفت: در راستای سیاست های وزارت جهاد کشاورزی در استفاده بهینه از آب کشاورزی و صرفه جویی در مصرف آب، کشاورزان درمنطقه اقدام به کشت چند نوع گیاهان دارویی کردند. محمد غلامان افزود: کشت گیاه مورینگا برای اولین سال درسطح ۱۰ هکتار درمنطقه کشت می شود.
چالش ساخت و ساز در حریم خانه بروجردی ها
گروه ایران زمین- ۸۰۰ خانه تاریخی در شهرستان کاشان است که از این تعداد ۱۰۹ باب خانه تاریخی کاشان ثبت ملی شده است؛ خانه بروجردیها یکی از شناخته شدهترین خانههای تاریخی کاشان است که بخشی از آن برای استقرار اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری این شهرستان اختصاص دارد. بازرگانی به نام سید حسن نطنزی بانی ساخت بنا در زمینی به مساحت تقریبی یک هزار و ۷۰۰ مترمربع با زیربنای یک هزار مترمربع شامل ۲ قسمت بیرونی و اندرونی، ۲ ورودی اصلی و فرعی، هشتی، راهرو، حیاط، تابستاننشین، زمستاننشین، آشپزخانه و حیاطهای سرپوشیده بود اما بهدلیل مراوده تجاری که با بروجردی ها داشت، در نهایت میراث برجا ماندهاش با همان نام شهره شد.
بازنشر و اشتراکگذاری تصویری از ساخت و ساز در محدوده خانه تاریخی ارزشمند بروجردیها در چند هفته گذشته از سوی کاربران برخی شبکههای اجتماعی دوباره با واکنشهایی همراه شده و حتی کارزاری در فضای مجازی به راه افتاده است.
در اصل چند بنای مخروبه نبش خیابان علوی وجود داشت که با توجه به نبودن اعتبار کافی برای تملک دولتی، در سالهای گذشته با کاربری تجاری به بخش خصوصی واگذار شد و اینک علاقهمندان میراث فرهنگی این پرسش را مطرح میکنند که چگونه میشود در وسط بافت تاریخی ساختمانی را ایجاد کرد که نمای بنای تاریخی را کور خواهد کرد.
برخی کارشناسان بر این باورند که مجوز صادره از حیث ضابطه ارتفاعی طرح با توجه به واقع شدن در بافت تاریخی پنج متر است اما در عمل با لحاظ کردن جان پناه بام و کد ارتفاعی در اجرا بیش از این میزان میشود و آن را موجب آسیب جدی به اصالت، دفن شدن جلوه بصری و نادیده گرفتن شکوه سیما و منظر این اثر شاخص و منحصر به فرد میدانند. به گزارش ایرنا عضو هیأت علمی گروه معماری دانشگاه کاشان با بیان اینکه محلهها در بافت تاریخی باید برای سکونت دائم افراد آماده شود، گفت: هدف بخش بزرگی از سرمایهگذاریهایی که در بافتهای تاریخی انجام میشود، جذب گردشگر داخلی و خارجی است.
احمد داناییفر اظهار داشت: این در حالی است که در بحث حفاظت و نگهداشت بافتهای تاریخی مهمترین مؤلفهای که باید تقویت شود، سکونت دائم مردم در بافت است تا افرادی که در گذشته زندگی ساری و جاری خود را داشتهاند همچنان در محل سکونتشان به زندگی آرام خود ادامه دهند.
وی با تاکید بر اینکه تغییر کاربری بناهای تاریخی و تبدیل آن به مکانهای اقامتی راه حل منطقی برای احیای این بناها نیست، افزود: در صورتی که شمار محدودی از این اثرهای تاریخی برای حضور گردشگران بازسازی و آماده شود، نه تنها مشکلی ندارد بلکه خیلی خوب است؛ اما با توجه به انقلابی که در احیای اثرهای تاریخی رخ داده و بخش قابل توجهی از آنها یعنی بیش از ۹۰ درصد برای جذب گردشگر داخلی و خارجی اختصاص مییابد، این مهم به صلاح حفظ بافت تاریخی نیست.
داناییفر، دخل و تصرفهای غیرکارشناسانه در تغییر کاربریهای جدید بناهای تاریخی را از دیگر چالشها دانست و بیان کرد: در ساختمانی که تا دیروز متعلق به پنج یا ۱۰ نفر و ساکن بودهاند، میکوشند با تغییر کاربری برای ۴۰ تا ۵۰ نفر درست کنند که سازه این را نمیپذیرد. رئیس اداره راه و شهرسازی کاشان نیز اظهار داشت: نمای گنبد خانه تاریخی بروجردیها باید به طور کامل از خیابان قابل دیدن باشد.
مجتبی آراسته در این زمینه گفت: شهرداری کاشان باید برای ۱۰ متر از بر زمین مجوز پنج متر ارتفاع و برای بقیه بنا، مجوز ساخت سه طبقه طرح تفصیلی صادر کند.
وی بیان کرد: راه و شهرسازی با عمران و آبادانی مخالف نیست و خیابان علوی شهر کاشان با توجه به حجم گردشگران، نیازمند ساخت مجتمع و هتل است اما ساخت و سازها باید بر اساس قانون و بویژه ضوابط طرح تفصیلی انجام گیرد.
طرح ساختمانی مجاور خانه بروجردیها قانونی است؟
با وجود همه مباحث مطرح شده اما روابط عمومی اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان اعلام کرد «در این مکان پیشتر سه پلاک وجود داشت که یکی از آنها خانهای فاقد ارزش تاریخی با قدمت چند دهه ساخت بود و بیش از ۹ متر از سطح خیابان ارتفاع داشت و ۲ پلاک دیگر نیز در چند دهه گذشته به حالت ویرانه و مخروبه بود.
این پلاکها دارای قیمت بالایی بود اما شرایط برای تملک و استفاده بهینه از آن برای دستگاههای متولی شهری فراهم نشد تا اینکه چند سال گذشته از سوی بخش خصوصی به منظور ایجاد تأسیسات گردشگری خریداری و در سال ۹۵ نقشه و طرح مورد نظر برای بررسی و دریافت مجوز به اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کاشان فرستاده شد.
با توجه به مغایرت با نقشه ها ضوابط شهرسازی و حریم بناهای تاریخی مجاور، طرح مورد مخالفت این اداره قرار گرفت اما پس از نامهنگاری و پیگیری مالک، موضوع به ادارهکل استان ارجاع شد و در نهایت پس از برگزاری نشست کمیته فنی، بر اساس ضوابط حریم محله سلطان امیراحمد، ضرورت رعایت حداکثر ارتفاع پنج متر از سطح خیابان علوی تا بلندترین نقطه ساختمان و همچنین ضوابطی در نحوه دسترسی و نماها مانند درونگرا بودن و اجرای نماهای سنتی و ساده در این پلاک تعیین و به مالک ابلاغ گردید.»